Читать книгу: «Պաղտասար աղբար», страница 4

ՏԵՍԻԼ Զ

ՆՈՒՅՆՔ և ՍՈՂՈՄԵ (Խոհանոցի հագուստով)

ՍՈՂՈՄԵ – Ի՞նչ կա, ի՞նչ եղավ, ի՞նչ եղեր է…

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ոչինչ:

ՍՈՂՈՄԵ – Ի՞նչպես ոչինչ… դրացիներն դուռն ափ առին ներս մտան ու խոհարան եկան ինձ հարցնելու, թե ով մարեր էր: Մեր խոհանոցեն ալ բան մը չլսվիր որ… ո՞վ մարեցավ… չլլա՞ որ տիկինը մարի… ո՞ւր է տիկինս… տիկինս… ո՞ւր է…ինչո՞ւ չես պատասխաներ, տիկինս կուզեմ ես…

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Գլուխդ փարատի տիկինդ:

ՍՈՂՈՄԵ – Ո՞ւր է տիկինը:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Գործիդ գնա, հիմա ոտքիս տակը կառնեմ գլուխդ ու հոգիդ կհանեմ:

ՍՈՂՈՄԵ – Բան մը ալ չես կրնար ընել:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Խոհանոցդ գնա ու գործդ նայե:

ՍՈՂՈՄԵ – Ոչ:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – (Բարձրաձայն) Խոսքս մտիկ պիտի ընե՞ս թե ոչ:

ՍՈՂՈՄԵ – (Պոռալով) Չե՞ս խպնիր, չե՞ս ամչնար…

ՏԵՍԻԼ Է

ՆՈՒՅՆՔ և ՓԱՅԼԱԿ, ԵՐԿԱԹ, ՍՈՒՐ, ԿԻՊԱՐ, ԱՆՈՒՅՇ

ՍՈՒՐ – Ի՞նչ եղաք նորեն…

ՍՈՂՈՄԵ – Անգամ մը գլխուդ մազերուն ճերմակությանը նայե:

ՓԱՅԼԱԿ – Ի՞նչ պատահեցավ:

ՍՈՂՈՄԵ – Միշտ առ Պաղտասար) Ես քուկիդ գիտցած կիներեդ չեմ, խելքդ գլուխդ ժողվե, չխպնած, պատկերի պես կին մը ունիս և կելնես ուրիշ կիներու կքսվիս. ո՞վ գիտցար դուն ինձի…

ԵՐԿԱԹ – Աս ի՞նչ է տեր Պաղտասար:

ՍՈՂՈՄԵ – Կնիկ կա, կնիկ ալ կա, չամչցած, ամեն կնիկ մեկ չէ:

ՍՈՒՐ – Աս ալ նոր տեսարան:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ասոնց ամենը խոսք մեկ ըրած են այսօր զիս զրպարտելու: (Առ Սողոմե) Ո՞վ քսվեցավ քեզի, անզգամ:

ՍՈՂՈՄԵ – Ո՞վ պիտի քսվի, ինչու թևս կկսմթտես…

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Պապանձե, ստախոս, և հիմա դուրս ելիր տունես, չեմ ուզեր քեզի:

ՍՈՂՈՄԵ – Տեղ մը ալ չեմ երթար, ես տիկնոջս հրամանին միայն կհնազանդիմ, ամեն օր է աս, ամեն օր, քաշվելու բան չէ ալ. “Սողոմե, քեզի համար կխենդենամ, Սողոմե, քեզի շատ կսիրեմ, Սողոմե, քեզի նոր կոշիկ պիտի ապսպրեմ, Սողոմե, ամսականդ պիտի ավելցնեմ”… Չեմ ուզեր ոչ կոշիկդ, ոչ զքեզ, կըսեմ, կձգեմ, կփախչիմ, ետևես կուգա, թևս կքաշե: Մինչև այսօր պահեցի:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ի՞նչ խաղեր են ասոնք:

ՍՈՂՈՄԵ – Մեկու մը բան չըսի, բայց հիմա որ տեսա, թե խեղճ կինդ կչարչարես, ալ չկրցի համբերել, անամոթ մարդ: (Կերթա):

ՏԵՍԻԼ Ը

ՊԱՂՏԱՍԱՐ, ՓԱՅԼԱԿ, ԵՐԿԱԹ, ՍՈՒՐ, ԿԻՊԱՐ, ԱՆՈՒՅՇ

ՍՈՒՐ – Ճշմարիտը խոսելով, չկրցինք վայելցնել ձեզի, որ գեղեցիկ կին մը ունենալով զիջանեիք այդ սպասուհվույն քծնիլ:

ՓԱՅԼԱԿ – Շիտակը մարդուս հավատալիքը չգար:

ՍՈՒՐ – Ինչ որ է, փակենք այս խնդիրն ալ և ատյանը բանանք: (Զանգակը հնչեցնելով) Ատյանը բացված է, խոսքը ձերն է, տեր Կիպար:

ԿԻՊԱՐ – Տեր Պաղտասար այնպիսի զրույցներ տարածեր է հրապարակի վրա,որք պատիվս արատավորելու և զիս մարդկային ընկերությանց մեջ մտնելու արժան էակ մը ցույց տալու հանգամանքն ունին: Կխնդրեմ, հարցնեիք տեր Պաղտասարին, թե ե՞րբ ըսած եմ իրեն, թե յուր կինը կսիրեմ:

ՍՈՒՐ – Խոսքը ձերն է, տեր Պաղտասար:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ի՞նքը պիտի ըսեր, թե կսիրե կինս:

ՍՈՒՐ – Կի՞նդ ըսավ:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ոչ:

ՍՈՒՐ – Ո՞վ ըսավ ուրեմն:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Վատահամբավ տան մը մեջ զիրար սիրելն հաստատեցինք:

ՍՈՒՐ – Վկաներ ունի՞ք: Ո՞վ տեսած է ասոնց զիրար սիրելը:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ով տեսած է:

ՍՈՒՐ – Այո:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Վատահամբավ տան մը մեջ…

ՍՈՒՐ – Վատահամբավն բավական չէ, զորավոր ապացույցներ պետք է հաստատելու համար տեր Կիպարի հանցանքն, և մենք համոզվելու ենք, որպեսզի ըստ այնմ որոշենք տնօրինվելիք պատիժը:

ԿԻՊԱՐ – Կխնդրեմ, որ պահպանեք պատիվս, և մաքրեք զիս սարսափելի արատեն մը: Ինքը ուրիշ կնոջ հետ կարգվելու համար ազատ է զրպարտել յուր կինն իբրև անհավատարիմ, և կինն ալ կարող է ինքզինքն պաշտպանել, բայց չեմ ընդունիր, որ ասանկ զրպարտության մը գործիք ըլլամ: Հատուցում կպահանջեմ: Գոնե երեք հարյուր ոսկի տալու է ինձ, որ սրբվիմ այս աղտեն:

ՍՈՒՐ – Ի՞նչ պիտի պատասխանեք:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Վատահամբավ տան մը մեջ ի՞նչ գործ ուներ կնոջս հետ:

ԿԻՊԱՐ – Ատ ալ զրպարտություն մը է:

ՍՈՒՐ – Կամ հաստատել պետք է ինչ որ կսեք, կամ գոհացնել տեր Կիպարը:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Լումա մը չեմ կարող տալ:

ԿԻՊԱՐ – Ուրեմն ետ առեք ձեր խոսքն և ներումն խնդրեցեք:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ոչ:

ԿԻՊԱՐ – Գիտնալ պետք է սակայն, թե այլոց պատիվն ձեր խաղալիքը չէ:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ոչ ալ իմս այլոց:

ԵՐԿԱԹ – Պարապ խոսքերով ժամանակ մի անցունեք, մենք ալ գործ ունինք, պիտի երթանք, մենք ամսականով չենք, մեր տղաքներն հաց կուզեն իրիկվան:

ՓԱՅԼԱԿ – Այո, այո, շուտ մը հաշտվեցեք, լմննա երթա:

ԿԻՊԱՐ – Պատիվ կպահանջեմ:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Պատիվն ես կպահանջեմ:

ԵՐԿԱԹ – Ուշ մնացիք:

ՓԱՅԼԱԿ – Դուն անոր ճակտեն համբուրե, ան ալ քու ձեռքդ պագնե, գործը չերկարի:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Կինս անհավատարիմ գտնված է:

ՍՈՒՐ – Խնդիրը հիմա Կիպարի վրա է:

ԵՐԿԱԹ – Կիպար անանկ տղա չէ… ես զինքը պզտիկուց կճանչնամ, հայրն ալ ազնիվ մարդ մը է, Դերենիկ կըսեն:

ՓԱՅԼԱԿ – Ի՞նչ կըսես, Դերենիկի տղա՞ն է:

ԵՐԿԱԹ – Այո:

ՓԱՅԼԱԿ – Կճանչնամ, ազնիվ ընտանիք, մայրն ալ ազնվական տոհմե սերած է:

ԵՐԿԱԹ – Անգյուտ ընտանիք մը է:

ՓԱՅԼԱԿ – Ի՞նչ կընե հայրդ, աղե՞կ է:

ԿԻՊԱՐ – Աղեկ է, յուր հարգանքները կմատուցանե:

ՓԱՅԼԱԿ – Ի՞նչ ըրավ ձին:

ԿԻՊԱՐ – Կպահե:

ՓԱՅԼԱԿ – (Առ Երկաթ) Ձի մը ունի, որ տեսնելու արժանի բան է, սքանչելի ձի մը, գեղեցիկ ձի մը, որ շոգեկառքի հետ կրնա մրցիլ: (Առ Կիպար) Քանի՞ տարեկան է հիմա այդ ձին:

ԿԻՊԱՐ – Ութը լմնցուց ինը պիտի մտնա:

ՓԱՅԼԱԿ – Քալած ժամանակ կցատկե՞ միշտ:

ԿԻՊԱՐ – Այո:

ՓԱՅԼԱԿ – Անոր վրա կայնիլը քիչ մը դժվար է, բայց հորդ համար աշխարհիս ամենեն դյուրին բանն է, շիտակ ես կվախնամ: (Առ Սուր) Ցատկած ժամանակը տասը կանգուն վեր կբարձրանա և քսան կանգուն անդին կնետե ինքզինքը: Շատ աղեկ ձի մը է: (Առ Կիպար) Քանիի՞ առած է այդ ձին:

ԿԻՊԱՐ – Քսան և հինգ ոսկի:

ՓԱՅԼԱԿ – Բայց եթե այսօր ծախելու հանե` կարծեմ քառասուն ոսկի կուտան: Տեր Պաղտասար տեսա՞ծ եք այդ ձին:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Տեսած եմ: (Մեկուսի) Այդ սատկելիք ձիուն խոսքն ո՞վ հանեց:

ՓԱՅԼԱԿ – Ի՞նչպես է:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Աղեկ է: (Մեկուսի) Սատանան տանի:

ՓԱՅԼԱԿ – Այդ ձիով նապաստակ որսալու երթալու է (Առ Պաղտասար) Նապաստակ կերած ունի՞ք:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ոչ:

ՓԱՅԼԱԿ – (Առ Երկաթ) Կըսեն թե միսը քիչ մը թթու է:

ԵՐԿԱԹ – Այո, անհամ է, բայց եթե աղեկ համեմվի` կուտվի:

ՍՈՒՐ – Ես բնավ կերած չունիմ: Դուք կերած ունի՞ք, տեր Երկաթ:

ԵՐԿԱԹ – Ոչ, քանի մը անգամ լորամարգի կերած եմ:

ԿԻՊԱՐ – Ատոր միսը պատվական է:

ՓԱՅԼԱԿ –Եփելու վրա է գործը:

ՍՈՒՐ – Բնականաբար եթե խնամքով պատրաստվի…

ԵՐԿԱԹ – (Առ Պաղտասար) Ժամավաճառ չըլլանք, ի՞նչ պիտի պատասխանեք, պիտի համառի՞ք ձեր պահանջմանց մեջ թե պիտի հաճիք հաշտությամբ վերջացնել այս խնդիրն:

ԿԻՊԱՐ – Ես յուր անձնականին հետ բան չունիմ, կհարգեմ զինքն իբրև բարի և պատվավոր մարդ, այսուամենայնիվ կպահանջեմ, որ խնդիրն ըստ օրինի քննվի և յուր լուծումն ստանա:

ՍՈՒՐ – Տեր Պաղտասարն ալ բարի մարդ է, ան ալ կհարգե զձեզ, կերևի թե թյուրիմացություն կա ձեր մեջը:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ի՞նչ թյուրիմացություն… աչքովս տեսա…

ՍՈՒՐ – Թյուրիմացություն ուրեմն…

ՓԱՅԼԱԿ – Կարծեմ թե վրան քիչ մը ալ գինի կսրսկեն եփ ելած ժամանակը:

ԵՐԿԱԹ – Հաշտվեցեք, հաշտվեցեք, տեր Պաղտասար:

ԿԻՊԱՐ – Անկարելի է:

ՍՈՒՐ – Կխնդրեմ, քիչ մը դուրս ելեք և առանձին թողեք զմեզ, որ խորհրդակցինք (Կիպար, Պաղտասար և Անույշ մեկնելու վրա) Հանձնաժողովս կխնդրե տեր Պաղտասարեն, որ դուրսը խելոք նստի և նորեն չհարձակի տիկնոջը վրա: (Կելնեն):

ՏԵՍԻԼ Թ

ՓԱՅԼԱԿ, ԵՐԿԱԹ, ՍՈՒՐ, հետո ՍՈՂՈՄԵ

ՓԱՅԼԱԿ – Օն, ժամավաճառ չըլլանք, աշխատինք դարմանելու այն վնասն, զոր մենք ըրին այսօր բացակա գտնվելով մեր վաճառատունեն: Օգուտ քաղենք ուրեմն այս կորսված օրեն և ջանանք արդյունավորել զայն:

ԵՐԿԱԹ – Համամիտ եմ ձեզի:

ՍՈՒՐ – Շատ իրավունք ունիք:

ՓԱՅԼԱԿ – Կանչենք ուրեմն Սողոմեն և զրուցենք իրեն, որ մեզի քիչ մը ընտիր օղի, կտոր մը ապուխտ, կտոր մը պանիր, կտոր մը ձիթապտուղ, կտոր մը հաց, կտոր մը խորոված ձուկ, կտոր մը…

ԵՐԿԱԹ – Ի՞ն պիտի ընենք ավելին:

ՍՈՒՐ – Եվ քիչ մը զվարճանանք, այնպես չէ՞:

ՓԱՅԼԱԿ – Այո. և արդեն այսօրվան համար ուրիշ գործ չունինք, մեր այս ավուր նիստն բավական արդյունավետ եղավ:

ԵՐԿԱԹ – Դատաստանական խորհրդո անդամ ընտրվելնես ի վեր ասանկ արդյունավոր և կանոնավոր նիստ ըրած չունեինք:

ՍՈՒՐ – Անույշին և Կիպարին խնդրագրերն մեր ուշադրության նյութ ըրինք նախ և արդարությունը քիչ մը երևան բերինք, մնաց Պաղտասարին ամբաստանագիրն, որ մյուս երկուքեն կարևորն է և զոր օղի խմելով ալ կրնանք մեր խորհրդատության առարկա ընել. թող որ մեր ընտրած մասնաճյուղն ալ այսօր զբաղված է ստուգելու, թե Կիպար և Անույշ ճշմարտապես տեսակցա՞ծ են այդ վատհամբավ տան մեջ: Ավելորդ է ըսել, թե մասնաճյուղին ներկայացնելիք տեղեկագրեն կախումն ունի մեր ընելիք անօրինությունը, թեև ըստ իս, Պաղտասար պարզապես զրպարտիչ մը է:

ԵՐԿԱԹ – Անպիտանին մեկն է:

ՓԱՅԼԱԿ – Վերջապես արդարությունը չկորսվիր, այս կարծիքես չեմ խախտիր բնավ:

ՍՈՒՐ – Ճշմարիտ է, ստությունն, անիրավությունն և զրպարտությունն միշտ կխայտառակվին:

ՓԱՅԼԱԿ – Ձեռքս խղճիս վրա դնելով կրնամ վկայել, թե մեր ստանձնած պաշտոնն խղճի մտոք կկատարենք և այսօր բավական գործ տեսանք: Բայց ի՞նչ օգուտ, մեր մեջ գործ տեսնողն ալ չտեսնողին հավասար պատիվ կվայլե:

ԵՐԿԱԹ – Եթե ազգային մյուս ժողովներն, խորհուրդներն, հանձնաժողովներն և այլն մեզի պես աշխատեին` ազգն քանի մը տարվա մեջ զգալապես կհառաջադիմեր: Բայց ո՞վ պիտի ճանչնա մեր երախտիքը…

ՓԱՅԼԱԿ – Գոցենք այս կետը և Սողոմեն կանչենք: (Զանգակը հնչեցնելով) Սողոմե, Սողոմե, Սողոմե… (Սողոմե կմտնե) Տիկին Սողոմե, դուն տանտիկին մեկն ես, մեզի սանկ քիչ մը օղի, կտոր մը ապուխտ, կտոր մը պանիր, կտոր մը…

ՍՈՂՈՄԵ – Գլխուս վրա, հիմա, անմիջապես: (Մեկուսի) Երթամ շուտ մը կատարեմ իրենց հրամանն, որ ներկա գտնվիմ մեր ապուշին խաղացվելիք նոր խաղին: (Բարձր) Հիմա շուտ մը… (Կմեկնի):

ՓԱՅԼԱԿ – Մի ուշնար:

ՍՈՒՐ – Կուզե՞ք, որ Պաղտասարին ամբաստանագիրն ընթեռնեմ:

ԹԱԳՈՒՀԻ – (Դուրսեն) Կախաղան ելնելու կին մը ես դուն:

ՄԱՐԹԱ – (Դուրսեն) Աստուծմե չվախցած, չամչցած…

ԹԱԳՈՒՀԻ – (Դուրսեն) Ստախոս:

ՓԱՅԼԱԿ – Ի՞նչ աղմուկ է աս:

ՄԱՐԹԱ – (Դուրսեն) Կռվարար:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – (Դուրսեն) Ի՞նչ կա… ինչո՞ւ կքաշկռտեք զիս… թող տվեք օձիքս:

ՏԵՍԻԼ Ժ

ՆՈՒՅՆՔ, ԹԱԳՈՒՀԻ, ՄԱՐԹԱ և ՊԱՂՏԱՍԱՐ

ԹԱԳՈՒՀԻ – (Պաղտասարին թևեն քաշելով) Եկուր սա մեր գործը մաքրե:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ի՞նչ գործ:

ՍՈՒՐ – Ինչո՞ւ կպոռաք, տիկիններ, ի՞նչ կուզեք:

ԹԱԳՈՒՀԻ – տանս խաղաղությունն ավրեց, պոռալու բան է, Պաղտասար աղբար, սուտ չպիտի խոսիս:

ՄԱՐԹԱ – Եղածին պես պատմե թող, ի՞նչ իրավունք ունիս տանս դուռն ափ առնելու և փողոցեն անվայել խոսքեր ընելու ինձի:

ԹԱԳՈՒՀԻ – Կընեմ ա, աղջիկս ձեռքես պիտի ելլա: Ըսե նայիմ, Պաղտասար աղբար, այս կնկան հետ կարգվելու մի՞տք ունիս եղեր:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ե՞ս:

ՄԱՐԹԱ – Պաղտասար աղբար, դուն չէ՞իր, որ տարիե մը ի վեր ինձի խոստացողն թե…

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ե՞ս:

ՄԱՐԹԱ – Դուն, դուն ինչո՞ւ կպահես կոր:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ուրիշ մեկը չըլլա:

ՄԱՐԹԱ – Ոչ, դուն ես:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ես տեղեկություն չունիմ:

ՄԱՐԹԱ – Եթե տեղեկություն չունիս` շուտ ըրե ուրեմն երթանք մեր տունը, որովհետև աղջիկս կմարի, կմարի կերթա:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ինչո՞ւս պետք իմին:

ԹԱԳՈՒՀԻ – Հապա որո՞ւն պետք է. գնա համոզե զինքը, ըսելով, թե սուտ է այդ լուրն, թե իրեն ըրած խոստումներուդ վրա հաստատ ես:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ի՞նչ խոստում:

ԹԱԳՈՒՀԻ – Չգիտնալեն մի գար, աշխարհ արար գիտե, որ աղջիկս պիտի առնես: Շուտ ըրե երթանք (Թևեն քաշելով):

ՓԱՅԼԱԿ – Ի՞նչ հայտնություններ:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Աղջի՞կդ մի պիտի առնեմ:

ՄԱՐԹԱ – (Պաղտասարին թևեն քաշելով) Անիկա իմ ապագա ամուսինս է:

ՏԵՍԻԼ ԺԱ

ՆՈՒՅՆՔ, ԿԻՊԱՐ, ԱՆՈՒՅՇ, ՍՈՂՈՄԵ (Օղի բերելով)

ԹԱԳՈՒՀԻ – Ոչ, իմ ապագա փեսաս է:

ՄԱՐԹԱ – Չէ, իմ ապառնի էրիկս է:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Աս ի՞նչ դժոխային սուտեր են… թող տվեք զիս, ալ խայտառակություն է ձեր ըրածը…

ՍՈՒՐ – Հիմա կհասկցվի, թե ինչու կզրպարտե ու կամբաստանե յուր անմեղ կինը:

ՓԱՅԼԱԿ – Ապրիս, Պաղտասար աղբար, ապրիս:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Մի հավատաք սուտ է անոնց ամեն ըսածը, աս կնիկներն որչափ կսիրեն եղեր զիրար… կնոջդ անբարոյականության դեմ բողոքողը կանանց բանակ մը կհարուցանե եղեր իրեն դեմ:

ԹԱԳՈՒՀԻ – Ասոնք ավելորդ խոսքեր են… տուն երթանք, սա աղջիկը խալըսենք, բժի՞շկ պիտի բերես, ի՞նչ պիտի ընես, ըրե, վահ աղջիկս (Լալով) վահ աղջիկս…

ՄԱՐԹԱ – Թող չեմ տար, որ երթա, ես սեր տված եմ իրեն, անիկա իմս է… Աստված գիտե, եթե տեսնեմ, որ տունդ կերթա…չեմ ապրիր… կմեռնիմ (Լալով) անմիջապես կմեռնիմ…

ԱՆՈՒՅՇ – (Մարելով) Ահ…

ՍՈՒՐ – Պաղտասար աղբար, վերջ տալու է այս տեսարանին:

ԹԱԳՈՒՀԻ – (Լալով) Երթանք սիրելի փեսացուս:

ՄԱՐԹԱ – (Լալով) Մի երթար, սիրելի մեծավորս:

ՓԱՅԼԱԿ – Գոհացուր զիրենք և վերջացուր այս խայտառակությունը, գավաթ մը օղի խմեցի, քիթես, բերնես հանեցիր:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Սուտ է ըսածնին:

ԿԻՊԱՐ – Որքան կիներ խաբեր է… Դուրսեն բարի մարդ մը կերևար:

ԵՐԿԱԹ – Պաղտասար աղբար, արդարանալու հույս չմնաց քեզի համար: Արդարությունը չի խեղդվիր, պարապ տեղ մի աշխատիր ինքզինքդ արդարացնելու, հանցավոր ես դուն:

ՄԱՐԹԱ – (Լալով) Ինչու՞ համար հանցավոր ըլլա, միթե երկրորդ անգամ կարգվիլը հանցա՞նք է:

ԹԱԳՈՒՀԻ – (Լալով) Ժամանակ չանցունենք, երթանք:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Կորսվեցեք, գնացեք աչքիս առջևեն: (Կփախչի տեսարանին վրա, Մարթա և Թագուհի կհալածեն) Ասանկ բան գլխուս բնավ եկած չուներ… (Պոռալով) Ես կարգվելու չեմ, կարգվելու ժամանակ չունիմ: (Տեսարանեն դուրս կփախչի, Մարթա և Թագուհի անոր ետևեն կվազեն):

ԿԻՊԱՐ – (Ցած առ Անույշ) Շատ աղեկ կատարեցին իրենց դերը:

ԱՆՈՒՅՇ – (Ցած առ Կիպար) Իբրև առաջին կարգի դերասանուհիներ: (Պաղտասար տեսարան կմտնե վազելով, ետևեն Մարթա և Թագուհի):

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ազատեցեք զիս այս կնիկներու ձեռքեն, պիտի սպանեն զիս:

ՍՈՒՐ – Տիկիններ, չափն անցուցիք, ըստ օրինի ներկայացուցեք ձեր խնդիրն Խորհուրդույս, որ արդարությամբ քննե և իմաստասիրե ձեր գործը:

ԹԱԳՈՒՀԻ – Շատ լավ, գիտեք արդեն, թե որքան ծանր բան է անփորձ աղջիկ մը խաբելը:

ՄԱՐԹԱ – Հարկավ մեզմե աղեկ գիտեն, թե որքան ամոթալի բան է իմ տարիքիս կին մը գլխե հանելը:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ոհ, գլխե հանել…

ԱՆՈՒՅՇ – Շատ, շատ կցավիմ ականատես ըլլալուս համար տեսարանի մը, որ կենացս կեսը սպառեց:

ՓԱՅԼԱԿ – Հոգ մի ընեք, տիկին, ամեն բան կանցնի և կմոռցվի:

ԱՆՈՒՅՇ – Զգացում և պատիվ ունեցող կնկան մը համար շատ դառն է տեսնել յուր ամուսնույն խայտառակությունները: (Վազելով Պաղտասարը կգրկե) Կներեմ քեզի: (Աչքերը կսրբե):

ՍՈՒՐ – Այո, դառն է մանավանդ Անույշի մը:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ես չեմ ներեր քեզի, որ միակ պատճառ ես բոլոր այս սատանայությանց:

ՓԱՅԼԱԿ – (Ոտքի ելնելով) Ամենքդ ալ նստեցեք, լավ խորհուրդ մը հղացա: Ատյանն արդեն շատոնց փակված է…

ԹԱԳՈՒՀԻ – Բայց իմ գո՞րծս…

ՄԱՐԹԱ – Ապա իմի՞նս…

ՓԱՅԼԱԿ – Դուք ձեր խնդիրներն գրով ներկայացուցեք մեզի և վստահ եղեք, որ անաչառությամբ պիտի քննվին:

ԹԱԳՈՒՀԻ – Խոսք կուտա՞ք ուրեմն:

ԵՐԿԱԹ – Այո:

ՄԱՐԹԱ – Շնորհակալ ենք:

ԿԻՊԱՐ – Ի՞մ խնդիրս:

ՓԱՅԼԱԿ – Ձեր խնդիրն կրնաք` վերջացած համարել, հայտնի է, թե անդամոցս կարծիքներն նպաստավոր են ձեզ: Արդ, ատյանը փակված է…

ԿԻՊԱՐ – Թույլ տվեք ուրեմն իմ շնորհակալությունս և երախտագիտությունս հայտնել այն ուղղության համար, որով պատվարժան հանձնաժողովդ վարվեցավ, խնդիրն պարագաներովն քննեց և արդարությունն երևան բերավ:

ԱՆՈՒՅՇ – Չեմ կարող բառ գտնել երախտագիտական զգացումներս հայտնելու այն անաչառության և անկողմնակալության համար, որմե առաջնորդվեցավ պատվարժան հանձնաժողովդ և գիտցավ տկար էակի մը անմեղությունն ի լույս բերելու, կենացս մինչև վերջին շունչը շնորհապարտ պիտի մնամ ձեզ:

ՓԱՅԼԱԿ – Շնորհակալ ենք ձեր արտահայտած զգացմունքներեն և կխոստանանք միևնույն ուղղությամբ ընթանալ մինչև դատին վերջը:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Իմ թուղթս ի՞նչ եղավ:

ՍՈՒՐ – Ձեր թուղթը հաջորդ նիստին:

ՓԱՅԼԱԿ – Թող չտվիք, որ հղացած խորհրդույս ծնունդ տամ: Քանի որ հոս ներկա են չորս այր և չորս կին, պատճառ մը չունինք, կարծեմ չպարելու: Ի՞նչ կըսեք:

ԵՐԿԱԹ – Սքանչելի խորհուրդ:

ՍՈՒՐ – Ընտիր գաղափար:

ՓԱՅԼԱԿ – Պետք չէ մոռնալ սակայն, թե այս պարն պաշտոնական հանգամանք չպիտի ունենա:

ԵՐԿԱԹ – Իհարկե:

ԱՆՈՒՅՇ – Մեծ անքաղաքավարություն կըլլար մեր կողմեն, եթե մերժեինք պատվարժան հանձնաժողովույդ սույն առաջարկն, կարծեմ տիկիններն ալ կհաճին ընդունիլ ձեր հրավերն:

ԵՐԿԱԹ – Ով պիտի նախագահե պարին:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – (Ինքն իրեն) Գործ ունեցիր և ասոնց հանձնե:

ՍՈՒՐ – Պաղտասար աղբարն ավելորդ է, ան ալ կրնա հանդիսական ըլլալ, եթե կբաղձա:

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ես ոչ հանդիսական կուզեմ ըլլալ, և ոչ ալ պարական, ես կուզեմ, որ գործս մաքրվի, կինս պատժվի:

ՍՈՒՐ – Տեր Երկաթն, որ լավ պարող մը է, կնախագահե պարին:

(Պարը կսկսի և տասը վայրկյանի մեջ կվերջանա, պարի ժամանակ Կիպար դիտմամբ Պաղտասարին` որ կշրջի տեսարանին վրա` ոտքը կկոխե կամ կբախվի անոր դեմ և ներումն կխնդրե):

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – (Պարի միջոցին մերթ ընդ մերթ ընդհատելով) Որո՞ւ մտքեն կանցներ, թե այս տեսակ զրպարտություններ պիտի ըլլային իմ վրա… անիծյալ ըլլա այն օրն, ուր այս դժոխային կնկան հետ կարգվեցա, ինչո՞ւս պետք իմին կարգվիլ… կարգվիլն ի՞նչ ըսել է… աշխարհ մտանք… մտանք և անանկ մտանք, որ դուրս ելնելն անկարելի է… առ քեզի աշխարհ ու նստե… կարելի բան չէ… առնել նստել այս կնիկը, անկարելի է… եթե չկրնամ ապացուցանել… բայց ոչ, պիտի ապացուցեմ, իսկ եթե չկրնամ` կրոնքս կփոխեմ, կամ հռովմեական կլլամ, կամ բողոքական, ձեռքես ուրիշ ի՞նչ կուգա… կամ քաղաքը կթողում կփախչիմ… ահ կնիկներ, ահ… բոլորովին զզվեցա ձեզմե… կվախնամ կոր… կնիկ մը տեսնելուս պես դող կուգա վրաս… կվախնամ կոր… հապա սա օձ կինն, որ կըսե, թե աղջկանը խոսք տված եմ… հապա մյուսն…

խռֆածն… ցնդածն… հիսուն տարու կա և գլխե հաներ եմ եղեր զինքը… հապա մեր Սողոմե խաթունը… ասոնց ամենն ալ Կիպարին վարպետություններն են, վնաս չունի… կին ունեցողն համբերող ըլլալու է… վհատելու չէ, հարկավ պիտի հաստատեմ, թե այս կանանց խոսքերուն ականջ կախելու չէ, թե զրպարտիչ են անոնք, թե Անույշին հանցանքը թեթևացնելու կամ պարտկելու համար շինված են… իրենց խելքովն որպես թե նրբացուցիչ դեպք հանցանաց պիտի գտնեն… թող ընեն, ինչ որ կուզեն, եթե արդարությունն վերացված չէ աշխարհես, անպատճառ պիտի հայտնվի իմ անմեղությունս… անիծյալ պարն ալ դեռ չլմնցավ, որ քանի մը խոսք ընեի սվոնց… (Պարը կվերջանա և պարողք թև թևի պտտիլ կսկսին):

ԹԱԳՈՒՀԻ – (Առ Երկաթ) Երկար ատեն չեմ կրնար մնալ, ձեր սիրույն համար ընդունեցի պարը, կաղաչեմ, որ թողուք զիս երթալ և աղջկանս հուզմունքն հանդարտեցնել:

ԵՐԿԱԹ – Կրնաք երթալ, Պաղտասար աղբարին թևը առաջարկեմ ընձի համար: (Պաղտասարին հետ թև թևի կսկսի պտտիլ):

ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Համբերություն, ուրիշ ճար չկա:

ԹԱԳՈՒՀԻ – Տյարք իմ, ահա կերթամ ես վստահելով միմիայն ձեզ ազգասիրական զգացմանց և հուսալով, թե պիտի պաշտպանեք խեղճ աղջկան մը դատը:

ՍՈՒՐ – Հանդարտ եղեք: (Թագուհի կմեկնի):

ՓԱՅԼԱԿ – Բաժակ կառաջարկեմ տիկին Անույշի կենացի համար: (Ամենքը կխմեն, բացի Պաղտասարե):

ԵՐԿԱԹ – Դուք ինչո՞ւ չեք խմեր, Պաղտասար աղբար, քաղաքավարությունը կպահանջե…

ՍՈՒՐ – Ոչ թե կպահանջե, այլ կհրամայե…

ԵՐԿԱԹ – Չմերժել գավաթն, որ կառաջարկվի ի կենդանություն ձեր տիկնոջ, մանավանդ այնպիսի մեկ տիկնոջ, որու շնորհիվ միայն կրցած եք բարձր ընկերությանց մեջ մուտ գտնել…

ՍՈՂՈՄԵ – Խոսիլ սորվիլ:

ԵՐԿԱԹ – Տիկնոջ մը որ ձեր փառքն ու պարծանքն ավելցուցած է:

ՍՈՂՈՄԵ – Պարել սորվեցուցած է:

ԵՐԿԱԹ – Տիկնոջ մը որ յուր դաստիարակությամբն և կրթությամբն զձեզ երջանիկ ըրած է:

ՍՈՂՈՄԵ – Հագվիլ սորվեցուցած է:

ԵՐԿԱԹ – Տիկնոջ մը որ ի բաց վանելով այն ամեն հաճույքներն և զվարճալիքներն, զորս յուր գեղեցկությունն, երիտասարդությունն, հրապույրն լիաբուռն կընձեռեն իրեն, շատացած է այն վիշտերով, զորս պատճառած եք և դեռ կպատճառեք:

ՍՈՂՈՄԵ – Ձյան պես սպիտակ…

ԵՐԿԱԹ – Տիկնոջ մը որ…

ՍՈՂՈՄԵ – Ձյան պես սպիտակ շապիկներ հագցուած է:

ԵՐԿԱԹ – Տիկնոջ մը, որ վերջապես անգին գանձ մը է ձեզի համար, ուստի կհրավիրեմ, որ խմես յուր կենացը: