Читать книгу: «Պաղտասար աղբար», страница 2
ՏԵՍԻԼ Ե
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Երթաս բարով, նրբացուցիչ փաստաբան… քիչ մնաց հանցավոր ըներ զիս մեր մեծապատիվ իրավագետը: Եթե թույլբերան ու ապուշ մարդ մը ըլլայի` տարակույս չկար, որ հանցանքն վրաս ծանրացնել պիտի ուզեր և բուն հանցավորին արդարացնել պիտի աշխատեր: Անառակ կինն մաքուր աղավնի պիտի դառնար, որովհետև նրբացուցիչ դեպք հանցանաց ունի եղեր, որովհետև այս նրբացուցիչն գաղղիերեն, իտալերեն, հունարեն, ալմաներեն ու անգլիերեն ալ ունի եղեր, որովհետև սիրելու դիտավորությամբ սիրած չէ եղեր, որովհետև չար նպատակով սիրած չէ եղեր, այլ բարի նպատակով սիրած է եղեր, բարեգործություն մը ընելու համար սիրած է եղեր, որովհետև… ի՞նչ գիտնամ, այս որովհետևներուն վերջը չգար կոր, և բոլոր այս որովհետևներն այդ լրբին, այդ անհավատարիմ կնոջ, այդ դժոխային էակին անմեղությունն կապացուցանեն եղեր: Խելքիդ պտուկը սիրեմ, տեր փաստաբան, մենք ալ կհասկընանք քիչ մը փաստաբանութենե, – մենք ալ քեզի չափ Զեն Հոգևոր խառնած ենք ժամանակին, անանկ նրբացուցիչ բաներ կլլողներեն չենք: Ողորմած հոգին հայրս ալ ասանկ էր, շատերը կերթային իրմե խելք սորվելու, մեծ հայրս ալ խելացի էր, մենք ցեղով ասանկ ենք, բնականեն փաստաբան ենք և անմիջապես կհասկնանք, թե որու քովն է իրավունքը…
ՏԵՍԻԼ Զ
ՊԱՂՏԱՍԱՐ և ԱՆՈՒՅՇ
ԱՆՈՒՅՇ – Ալ չեմ կրնար հանդուրժել անարգանացդ…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Տակավին երես ունի՞ս դիմացս ելնելու:
ԱՆՈՒՅՇ – Ես կուզեմ, որ հիմա անմիջապես բաժանվինք:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Եթե քիչ մը խիպ ու ամոթ ունենայիր` պիտի երթայիր սենյակիդ մեջ մազերդ փետտելու և…
ԱՆՈՒՅՇ – Ինչո՞ւ մազերս փետտեմ եղեր… մանավանդ թե մազերուս անուշահոտ յուղեր պիտի քսեմ ապերախտ մարդու մը ձեռքեն փրկվելու համար: Ափսոս, բյուր ափսոս քեզի բարձր դասու ընկերությանց մեջ մտցնելուս համար, կարգված ժամանակդ շենքով շնորհքով բարև մը տալ չէիր գիտեր, ավաղ այն ջանից, զոր դրի վրադ գլուխդ շտկելու, մարդու պես հագվեցնելու համար, ավաղ այն հոգերուն, զոր վարձի քեզի պարել սորվեցնելու համար, կարգված տարիդ շիտկե-շիտակ քալել անգամ չէիր գիտեիր, ափսոս, ափսոս իմ զոհողությանցս… հետս կարգվելեդ ի վեր է, որ քիչ մը մարդ ճանչցար, առաջ լայն վարտիքովդ ու երկար վերարկուովդ խոհարար կնմանեիր, այնպես որ ամենքը Պաղտասար աղբար կկանչեին քեզի, և այսօր, որ քիչ մը մարդու կարգ անցար, ես անառակ եղա, անպատիվ եղա, այնպես չէ՞…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Մեր ցեղը քիչ մը ապերախտ է…
ԱՆՈՒՅՇ – Ինձի պես կնիկ քեզի համար շատ էր ու ծանր, գիտեի, որ չպիտի կրնայիր տանել զիս, որովհետև դարուս լուսավորության ոգին ըմբռնած չէիր,որովհետև կինն իբրև ստրուկ կնկատեիր, այս ամենը գիտեի, բայց կհամբերեի, անիծելով միայն այն օրն, ուր խոսք տվի քեզի հետ ամուսնանալու:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Բարով խերով չտայիր…
ԱՆՈՒՅՇ – Դրացիներս կջանային համոզել զիս, որ չկարգվիմ հետդ, այն փայտի կտորին հետ ի՞նչպես պիտի ապրիս, կըսեին, իսկ ես կպատասխանեի իրենց, թե նշանածս աղեկ մարդ է:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Բարով խերով չըլլայի…
ԱՆՈՒՅՇ – Ամուսնանալես վերջը քանիներ ըսին ինձ, թե այդ ավանակին հետ ի՞նչպես ժամանակ կանցունես, և ես պաշտպանեցի այն ատեն քեզի, պատասխանելով անոնց, թե ամուսինս խելացի մարդ է:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Այդ քանիներն են ավանակները… և դու չես խպնիր ասանկ խայտառակ խոսքեր ընելու…
ԱՆՈՒՅՇ – Բնավ չեմ մոռնար, օր մը քու բարեկամներեդ մին ըսավ, թե “Սիրտդ չկոտրի, Պաղտասարն աղեկ մարդ է, բայց կոշտ է, հետը խոսք չըլլար բնավ”: Այս խոսքին վրա տուն դարձեր եմ և երկու ժամ նստեր, լացեր եմ: Ոմանք ալ, չգիտնալով որ կինդ եմ – որովհետև չկա մեկն, որ զքեզ վայելցնե ինձի – զքեզ կբամբասեին և անանկ ծիծաղաշարժ գործերդ կպատմեին, որ լսելով, կամչնայի հայտնել, թե կինդ եմ: Ի՞նչ կընեի, սիրտս կդնեի, կուլայի և քեզի բան մը չէի ըսեր, միշտ կջանայի սակայն, որ մարդ ըլլաս և ընկերությանց մեջ մտնես ելնես, և այս բոլոր ջանքերս րոպեի մը մեջ մոռցվեցան: Աղեկ, աղեկ:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Եվ այս ամենը կընեիր ուրի՞շ մը սիրելու համար:
ԱՆՈՒՅՇ – Զո՞վ սիրած ունիմ:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Սատանե մը ավելի զզվելի է ինձ:
ԿԻՊԱՐ – Մտիկ ըրեք, խնդրեմ…
ԱՆՈՒՅՇ – Այդ առաջարկությունն մի ըներ, կաղաչեմ:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Այս գործին մեջ մի մտներ:
ԿԻՊԱՐ – Ամուսնության մեջ ասանկ պարագաներ կրնան պատահիլ, խոհեմությունը կպահանջե, որ…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Հանցավորը պատժվի:
ԱՆՈՒՅՇ – Այո, ես ալ կպահանջեմ, որ հանցավորն պատժվի և հասկնա, թե կինն ստրուկ չէ: Ենթադրենք վայրկյան մը, թե սիրական մը ունիմ իրոք և դնենք, թե սիրական մը ունենալս հայտնվեցավ, ի՞նչ ընթացք բռնելու պարտավոր էր… ամեն բան տակնուվրա՞ ընել, փաստաբաններո՞ւ դիմել, պոռա՞լ, կանչե՞լ…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Այո, այո:
ԿԻՊԱՐ – Պարտավոր էիր նախ կինդ կանչել…
ԱՆՈՒՅՇ – Պաղարյամբ խոսիլ…
ԿԻՊԱՐ – Գործն իրմե ստուգել…
ԱՆՈՒՅՇ – Առանց բարկանալու…
ԿԻՊԱՐ – Եվ եթե իրոք սիրական մը ունի…
ԱՆՈՒՅՇ – Ներել ու խրատել…
ԿԻՊԱՐ – Որ ուրիշ անգամ…
ԱՆՈՒՅՇ – Ասանկ պակասության մեջ չգտնվի…
ԿԻՊԱՐ – Եվ եթե երկրորդ անգամ գտնվի…
ԱՆՈՒՅՇ – Երկրորդ անգամ ներել…
ԿԻՊԱՐ – Խրատել, հորդորել…
ԱՆՈՒՅՇ – Եվ ըսել թե աղեկ բան չէ…
ԿԻՊԱՐ – Սիրական մը ունենալը…
ԱՆՈՒՅՇ – Ուրիշ սիրականներ ալ ունենալու կառաջնորդե…
ԿԻՊԱՐ – Եվ թե շատ սիրականներ ունենալն…
ԱՆՈՒՅՇ – Հաճո չթվիր ամուսիններուն…
ԿԻՊԱՐ – Վերջապես շարունակ բարոյախոսելով…
ԱՆՈՒՅՇ – Հորդորելով…
ԿԻՊԱՐ – Համոզելով…
ԱՆՈՒՅՇ – Խրատելով…
ԿԻՊԱՐ – Չախելով…
ԱՆՈՒՅՇ – Շոյելով…
ԿԻՊԱՐ – Սպառնալով…
ԱՆՈՒՅՇ – Ներելով…
ԿԻՊԱՐ – Տան պատիվն պահելու է…
ԱՆՈՒՅՇ – Եվ տան պատիվն ալ ասանկ կպահվի…
ԿԻՊԱՐ – Բոլոր աշխարհին ըրածն այս է…
ԱՆՈՒՅՇ – Մեր հորեն ու մորեն տեսածն ալ այս է…
ԿԻՊԱՐ – Եվ ոչ թե…
ԱՆՈՒՅՇ – Կրակ կտրիլ…
ԿԻՊԱՐ – Փաստաբաններու դիմել…
ԱՆՈՒՅՇ – Խորհուրդ հարցնել…
ԿԻՊԱՐ – Բաժանում պահանջել…
ԱՆՈՒՅՇ – Դատարաններու մեջ խայտառակվիլ…
ԿԻՊԱՐ – Ամենուն բերանն իյնալ…
ԱՆՈՒՅՇ – Մատի վրա փաթտվիլ…
ԿԻՊԱՐ – Բարեկամաց երեսեն իյնալ…
ԱՆՈՒՅՇ – Տանը դռները գոցել…
ԿԻՊԱՐ – Ընտանիք մը կործանել…
ԱՆՈՒՅՇ – Վերջեն զղջալ…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Կնիկս կուզեմ ըսել… (Անույշ և Կիպար խոսքերն այնքան շուտ կառնեն իրարու բերնեն,որ Պաղտասարը երկուքին մեջտեղ կեցած միջոց չգտներ խոսելու):
ԱՆՈՒՅՇ – Չկրնար առնել…
ԿԻՊԱՐ – Լալ…
ԱՆՈՒՅՇ – Ողբալ…
ԿԻՊԱՐ – Արտասվել…
ԱՆՈՒՅՇ – Հառաչել…
ԿԻՊԱՐ – Աշխարել…
ԱՆՈՒՅՇ – Կոծել…
ԿԻՊԱՐ – Ո՞ր մեկն ըսեմ…
ԱՆՈՒՅՇ – Ո՞ր մեկն համրեմ…
ԿԻՊԱՐ – Կսկիծ ու ցավ զգալ…
ԱՆՈՒՅՇ – Վիշտերով բեռնավորվիլ…
ԿԻՊԱՐ – Խորհիլ, մտմտալ…
ԱՆՈՒՅՇ – Մտատանջությամբ ժամանակ անցունել…
ԿԻՊԱՐ – Ախորժակե զրկվիլ…
ԱՆՈՒՅՇ – Չկրնալ քնանալ…
ԿԻՊԱՐ – Հազալ…
ԱՆՈՒՅՇ – Տքալ…
ԿԻՊԱՐ – Եվ վերջապես…
ԱՆՈՒՅՇ – Մեռնիլ…
ԿԻՊԱՐ – Այս չէ՞ ըլլալիքը…
ԱՆՈՒՅՇ – Պարապ տեղ բերանս կհոգնեցնեմ… այս մարդը չի համոզվիր:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ես ներող էրիկներեն չեմ:
ԿԻՊԱՐ – (Պաղտասարին ականջն ի վար )Բերնեն բան մը չկրցի առնել
ԱՆՈՒՅՇ – Կաղաչեմ, մի ստիպիր զինքն, որ հաշտվի, վասնզի ես ուխտած եմ բնավ չսիրել զինքն:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – (Ցած առ Կիպար) Միշտ աշխատե սա սիրեկանին անունն սովրելու: (Բարձր) Հաշտությունն անկարելի է, պարապ խոսքեր մտիկ ընելու ժամանակ չունիմ, երթամ փաստաբան գտնելու և խնդիրը Դատաստանական խորհրդո ատյանը հանելու (Կմեկնի):
ՏԵՍԻԼ Ը
ԿԻՊԱՐ և ԱՆՈՒՅՇ
ԿԻՊԱՐ – Հաստատապես որոշած է գլխուն մեջ դրածը կատարել, ապուշը կկարծե, թե Դատաստանական խորհրդո դիմելով ուզածը ընել պիտի տա, վերջը պիտի զղջա, բայց ի՞նչ օգուտ, զմեզ պիտի հոգնեցնե քիչ մը: Վնաս չունի, բավական է, որ մենք համաձայնությամբ գործենք և իրարմե չի բաժանվինք: Տարակույս չկա, որ բարևը պիտի կտրե ինձմե, երբ սորվի թե նույն օրն մեկտեղ էինք Պայծառին տունը, թող կտրե, առիթ մը ալ տված պիտի լինի ինձի քեզի հետ ավելի սերտ կապով կապվելու:
ԱՆՈՒՅՇ – Փաստաբանն չե՞նք կրնար մեր կողմը շահիլ…
ԿԻՊԱՐ – Փաստաբաններու մեծ մասն արդարությունն և իրավունքը հոն կգտնե, ուր շատ ոսկի կտեսնե, սակայն չեմ կարծեր, որ Օգսենն այս մասին վերաբերի: Եթե հաջողիմ իրեն հետ համաձայնություն մը գոյացնել, աղեկ, եթե ոչ` դատիդ պաշտպանությունն ես պիտի ստանձնեմ ու պիտի շարունակեմ խաղալ մեր խաղերը: Դուք այժմ վստահ ըլլալու եք, որ հասարակաց կարծիքը մեզի նպաստավոր պիտի ըլլա:
ՏԵՍԻԼ Թ
ՆՈՒՅՆՔ և ՕԳՍԵՆ
ՕԳՍԵՆ – Շատ հանդգնություն ցույց կուտաք տիկին, ձեր անդորրության խանգարման պատճառ եղող անձն ձեր քովն պահելով նույնիսկ այն վայրկեանին, ուր անհավատարմության հանցանքով ամբաստանած դատարան ներկայանալու կոչնագիր պիտի ընդունիք: Փոխանակ արդարանալու միջոցներ փնտրելու, ձեր գործած ոճիրն հաստատելու, ապացույցներ կորոնեք: Մեծ հանդգնություն…
ԿԻՊԱՐ – Արդարանալու պետք չունի, որովհետև հանցանք չունի…
ՕԳՍԵՆ – Եվ դուք ընտանիք մը փճացնելու աշխատելեն ու հաջողելեն ետքը տակավին կհամարձակվի՞ք ձեր լրբությունն ավելի առաջ տանելու:
ԿԻՊԱՐ – Շատ առաջ կերթաք:
ՕԳՍԵՆ – Ընդհակառակն, ետ կմնամ, դուք իրմե շատ ավելի հանցավոր եք, որովհետև դուք գայթակղեցուցեր եք զինքն, հետևաբար իրմե շատ ավելի ծանր պատժով պիտի դատապարտվիք:
ԿԻՊԱՐ – (Խնդալով) Կխնդրեմ, գթացեք քիչ մը, տեր փաստաբան…
ՕԳՍԵՆ – Կծաղրե՞ս… դու միայն պիտի պատժվիս և պիտի աշխատիմ, որ տիկինն բնավ հանցանք չունենա, այնպիսի դարձվածք մը պիտի տամ դատավարությանս, որ բոլոր հանցանքը քու վրա ծանրանա և տասը տարի բանտարկության դատապարտվիս:
ԿԻՊԱՐ – Մեղք եմ (Խնդալով), չորս տարվան դատապարտել տվեք…
ՕԳՍԵՆ – Դուրս հրամմե և մինակ թող զիս պաշտպանյալիս կնոջը հետ:
ԿԻՊԱՐ – Ոչ:
ՕԳՍԵՆ – Պաշտպանյալիս կինն իմ կինս ըսել է, դուրս ելիր:
ԿԻՊԱՐ – Իմ հոգիս է այն… կնախանձիմ:
ՕԳՍԵՆ – Ձեր խոստովանության հարկ չկա, արդեն ապացուցված և հաստատված է այն, դուրս ելիր և մի ստիպեր զիս խիստ միջոցներու դիմել:
ԿԻՊԱՐ – Ոչ:
ԱՆՈՒՅՇ – Կխնդրեմ, մի կռվիք ինձի համար:
ՕԳՍԵՆ – Հարկ անհրաժեշտ է, որ դուրս ելնե անպատճառ, փաստաբանական պարտքս կպահանջե, որ քիչ մը առանձին մնամ ձեզի հետ:
ԿԻՊԱՐ – Իմ պատիվս ալ կպահանջե, որ բնավ առանձին չմնաք անոր հետ:
ՕԳՍԵՆ – Ի՞նչ կնշանակե այս ընդդիմությունը:
ՏԵՍԻԼ Ժ
ՆՈՒՅՆՔ և ՊԱՂՏԱՍԱՐ
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ի՞նչ է… ի՞նչ կա…
ՕԳՍԵՆ – Այո, առանձին տեսակցություն մը անհրաժեշտ պետք է:
ԿԻՊԱՐ – Առանձին տեսակցություն մը բնավ հարկավոր չէ:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – (Առ Կիպար) Անիկա փաստաբան է, խիստ մի խոսիր հետը:
ԿԻՊԱՐ – (Հրելով Պաղտասարը) Դուն մի խառնվիր, խնդիրը ուրիշ կերպարանք առած է:
ՕԳՍԵՆ – Փոխանորդիս կինն է, ինչո՞ւ թույլ չես տար, որ հետը խոսիմ երկու վայրկյան;
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – (Առ Օգսեն) Ան ալ բարեկամ է, մի վշտացներ…
ՕԳՍԵՆ – (Հրելով Պաղտասարը) Խնդիրը քեզմե ելած է, դուն մի խառնվիր մեր գործին: (Առ Կիպար) Դուրս պիտի ելնեք, եթե ոչ…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – (Առ Կիպար) Քիչ մը դուրս ելիր, նայինք, ի՞նչ պիտի ընե…
ԿԻՊԱՐ – (Հրելով Պաղտասարը) Դուրս պիտի չելնեմ բնավ և կհրամայեմ, որ դուն ելնես դուրս…
ՕԳՍԵՆ – Հիմա իմաց կուտամ առ որ անկ է:
ԿԻՊԱՐ – Երթաս բարով:
(Պաղտասար մեյ մը Կիպարին և մեյ մը Օգսենին կերթա և խոսիլ կուզե մեջերնին համաձայնություն գոյացնելու համար, և երկուքեն ալ հրվելով կմերժվի սույն տեսիլին մինչև վերջ ):
ՕԳՍԵՆ – Ի պարտ ու պատշաճ տնօրենություն:
ԿԻՊԱՐ – Կռնակդ տեսնեմ:
ՕԳՍԵՆ – Հետևաբար և բնականաբար, հետևանքն չկրնար նպաստավոր ըլլալ քեզի համար:
ԿԻՊԱՐ – Բարեկամիս կինն առանձին ձգելու եմ եղեր մեր մեծապատիվ փաստաբանին հետ:
ՕԳՍԵՆ – Իմ նպատակս բարի է…(Առ Պաղտասար, որ ուժով կքաշեր թևեն) Գնա սըկե, Աստվածդ սիրես, դուն ի՞նչ քիթդ կխոթես այս խնդրույն մեջ, թող տուր որ խոսիմ:
ԿԻՊԱՐ – Թող տուր, որ փաստաբանե փաստաբանական պարտքը կպահանջե եղեր, որ առանձին տեսակցություն մը ունենա եղեր պաշտպանյալին կնոջ հետ (Առ Պաղտասար, որ ձեռքով Կիպարին բերանը գոցել կուզեր) Դուն ինչ կխառնվիս մեր գործին, քեզ ի՞նչ, մենք կկռվինք, կհաշտվինք… քեզի բան մը ըսող կա՞, գնա հանգիստ նայե:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Թող չեն տար որ խոսիմ… հիմա պիտի ճաթիմ…
ՕԳՍԵՆ – (Առ Պաղտասար) Դատդ ինձի չհանձնեցի՞ր…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Այո:
ՕԳՍԵՆ – Կի՞նդ:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Այո:
ՕԳՍԵՆ – Բանդ գնա ուրեմն և մի խառնվիր փոխանորդիդ գործերուն:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Բայց… (Անույշ և Կիպար կմեկնին)
ՕԳՍԵՆ – Շատ լավ, բայց գիտցիր, որ չարաչար պիտի պատժվիս, պ.Կիպար (Դռնե պոռալով) տասներկու տարի բանտարկություն պիտի քաշես և հետո… հետո… ան ալ վերջը կխորհինք:
ՏԵՍԻԼ ԺԱ
ՊԱՂՏԱՍԱՐ և ՕԳՍԵՆ
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Վազելով, հևալով եկա լսելու համար կարևոր հայտնություններն, զոր ունիք եղիր ինձի ընելու, կռիվեն գլուխ չվերուցիք որ…
ՕԳՍԵՆ – Անպիտան քեզի, կեցիր դուն, կսորվեցնեմ քեզի փաստաբանի մը հետ վարվելու եղանակը:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Սա կարևոր հայտնություններն…
ՕԳՍԵՆ – Անզգամ քեզի, ինձի հետ առանձին չե՞ս ձգեր Անույշը… մի ձգեր, վերջը կտեսնես:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Պիտի ըսե՞ք սա կարևոր հայտնություններն…
ՕԳՍԵՆ – (Դեպի դուռը դառնալով) Լիրբ, ես պատվավոր մարդ եմ, քեզի հետ խոսելու իսկ չէի զիջաներ… (Մեկենիմեկ դուռը վազելով և պոռալով) Սրիկա, ո՞վ կարծեցիր դուն ինձի, որ թող չտվիր քիչ մը տեսակցիլ տիկին Անույշի հետ, քեզի պես անպատի՞վ կարծեցիր, քեզի պես, որ մտերիմ բարեկամիդ կնոջը հետ գաղտնի հարաբերություններ կհաստատես, խեղճ կինը կգայթակղեցնես, կմոլորեցնես, հետը ուրիշին տունը կերթաս և ժամերով կխմես, կերգես, կպարես, ինքզի՞նքդ գիտցար զիս, լիրբ, թշվառական, վատ:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Բարկությունը չանցավ, որ սա կարևոր հայտնություններն իմանայինք:
ՕԳՍԵՆ – Օձի պես կսողոսկիք ամեն տուներու մեջ և որ տնեն որ ելնեք, այն տան պատիվն ու խաղաղությունն ալ ձեզի հետ մեկտեղ կելնեն, խաբեբաներ, դավաճաններ…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Կաղաչեմ, հերիք է ալ… սա կարևոր հայտնություններն…
ՕԳՍԵՆ – Եթե իշխանություն ունենայի շղթաներու տակ կոչնչացնեի ձեզի պես երիտասարդները: Ի՞նչ պատիվ կրնա ունենալ քեզի պես արարած մը, որ տասը տարիե ի վեր մտերիմ բարեկամիդ` Պաղտասարին կինը կսիրես, տասը տարիե ի վեր:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Պաղտասարի՞ն… ի՞նչ կլսոմ… տասը տարիե ի վեր…
ՕԳՍԵՆ – Ապուշին մեկը գտեր ես և ուզածիդ պես խաղացեր ես, նենգավոր:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ուրիշ Պաղտասար է… մեկենիմեկ կարծեցի, թե ես եմ ու…
ՕԳՍԵՆ – Եթե ես ըլլայի Պաղտասար աղբարին տեղ, զքեզ բզիկ-բզիկ կընեի…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Պաղտասար աղբար ըսավ, չեմ հասկնար…
ՕԳՍԵՆ – Ինքնիրմե անցած ու ցնդած մարդ մը խաբելը դժվար չէ, եկուր զիս խաբե, թշվառական, չվառական:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Սա Պաղտասար աղբարն ո՞վ է արդյոք… ի՞նչ ավանակ մարդ է եղեր…
ՕԳՍԵՆ – Եվ սակայն օրինաց ամենեն խիստ տրամադրությանց համաձայն դատապարտել պիտի տամ զքեզ իբրև ոճրագործ և պիտի ջանամ փրկել տիկին Անույշը…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – (Պոռալով) Հերիք, պարոն փաստաբան, հերիք, մոտ եկուր, որ զիրար հասկնանք… սա կարևոր հայտնություններեն զրուցե ինձ:
ՕԳՍԵՆ – Հայտնություններ մնա՞ց ընելու… ամեն բան հայտնվեցավ արդեն, կնկանդ սիրականը Կիպարն է…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Կիպա՞ր ըսիր:
ՕԳՍԵՆ – Այո Կիպար: Սակայն հանդարտե, անոր քթեն բերնեն պիտի հանեմ բոլոր ըրածները: Արդեն շատոնց ի վեր քենով էի հետը և բնավ չէի ախորժիր բռնած ընթացքեն, առիթը ներկայացավ, որ փաստաբանության բոլոր թույները թափեմ վրեժս լուծելու համար իրմե:Օն ուրեմն, գործի սկսինք: Նախ և առաջ իմ ապառնի աշխատությանցս փոխարեն հատուցանելու վարձուց քանակությունն որոշենք: Մենք, փաստաբաններս, սովորություն ունինք երեք վճարումով ընդունիլ մեր վարձքը, առաջին վճարումը կկատարվի գործին սկիզբը, երկրորդը տեղի կունենա գործին միջոցը, երրորդը գործին կատարածը…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Կիպա՞րն է, ըսիք:
ՕԳՍԵՆ – Հետևաբար պարտավոր եք նախ հիսուն ոսկի վճարել, հետո միջոցին հիսուն ոսկին, և ետքը կատարածին հիսուն ոսկի, ամբողջ գումարը հարյուր հիսուն ոսկի, որ չնչին գումար մը է անհավատարիմ կնիկե մը բաժանվիլ հաջողելու համար: Կհուսամ, թե դուք անմեղ պիտի ելնեք դատարանեն և ձեր հակառակորդը պիտի կրե արժանավայել պատիժն, իսկ եթե բոլոր ջանքերուս հակառակ չկարենանք մեր հուսացած արդյունքն ձեռք բերել, այն ատեն ալ իրավունք պիտի ունենամ իմ հարյուր հիսուն ոսկվո գումարն պահանջելու, ըստ որում աշխատությունս միշտ աշխատություն է…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Սխալ չհասկնամ, կարծեմ Կիպար ըսիք, այնպես չէ՞:
ՕԳՍԵՆ – Այո, կեն ինի կի, պե այբ րե պար – Կիպար:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Այ թշվառական… որո՞ւ մտքեն կանցներ… ու տասը տարիե ի վեր կսիրե եղեր…
ՕԳՍԵՆ – Այո:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ո՞վ կհավատար:
ՕԳՍԵՆ – Ի՞նչ պիտի պատասխանեք առաջարկությանս:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ի՞նչ պատասխանեմ… ապրիս, Կիպար, ապրիս…
ՕԳՍԵՆ – Պատասխանելու է, որ ըստ այնմ գործի սկսինք կամ չըսկըսինք:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Ապրիս, շատ ապրիս, Կիպար:
ՕԳՍԵՆ – Հարյուր հիսուն ոսկին մեծ գումար մը չէ, անհավատարիմ սրտակիցե մը և վատ մտերիմե բաժնվելու համար:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Այդ գումարով երեք կին կառնվի, եղբայր:
ՕԳՍԵՆ – Իրավունք ունիք, կին մը արձակելն ավելի սուղ է, քան առնելը:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Գոնե վստահ եք, թե պիտի շահինք դատը:
ՕԳՍԵՆ – Շատ վստահ եմ, նրբացուցիչ հանցանաց չունիմ բնավ:
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Լավ բավական է, որ բաժանվիմ սա սատանա կնիկեն:
ՕԳՍԵՆ – Աճապարեցեք ուրեմն առաջին վճարումն ընելու, որպեսզի նախնական գործողություններն ավարտենք: Ինչպես գիտեք այս գործողություններն քիչ մը երկար են, աղերսագիրը նախ նախագահին կմատուցվի, որ նախաձեռնության ատյանը կհղե, նախաձեռնության ատյանը ձեռնհասության ատյանը կհղե, ձեռնհասության ատյանը հարաբերության դիվանը կհղե, հարաբերության դիվանը խմբագրության դիվանը կհղե, խմբագրության դիվանը իրավասության դիվանը կհղե, իրավասության դիվանը տնտեսական դիվանին, տնտեսական դիվանը ուսումնական դիվանին, որմե կերթա դատաստանական խորհրդո, որ խնդիրը քննելու համար հանձնաժողով մը կկազմե, այս հանձնաժողովն ալ խնդիրն ուսումնասիրելու համար մասնաժողով մը կկազմե, որ մասնախումբ մը կկազմե խնդիրը մանրամասնորեն սերտելու և տեղեկագրելու համար, այս մասնախումբն ալ օժանդակ մասնախումբ մը կընտրե, որպեսզի իրեն օգնե, այս օժանդակ մասնախումբ մը կընտրե, որպեսզի իրեն օգնե, այս օժանդակ մասնախումբն ալ յուր ճյուղերը կունենա խնդիրն յուր բոլոր ճյուղերով քննելու համար և այս ճյուղերուն յուրաքանչյուրն ալ մեկ-մեկ մասնաճյուղեր կունենա, որ խնդիրն յուր մասնաճյուղերովը քննելեն վերջը կհանձնեն իրենց ճյուղին, ճյուղն օժանդակ մասնախումբին, օժանդակ մասնախումբն` մասնախումբին, մասնախումբն մասնաժողովին և այս խնդիրը կերթա հոն` ուսկից ճամփա ելած էր, հետո նորեն կուգա Դատաստանական խորհուրդը, ուր կկատարվի դատավարությունը: Երթանք…
ՊԱՂՏԱՍԱՐ – Այս ինչ երկար ճամփորդություն է…
ՎԵՐՋ ԱՌԱՋԻՆ ԱՐԱՐՔԻՆ
