Читать книгу: «Dakilang Asal», страница 4

 
upang sa tui-tui na,y masuyuan kayo."
 
 
Nasabing may bahay kung sadyang may nais
makipagkilala sa iyo n~g mahigpit,
katunkulan niyang dalawin kang tikis
sa loob n~g tatlong araw di lalabis.
 
 
At sakaling siya sa iyo'y dadalaw,
ikaw sa kaniya ay magkakautang;
tadhana'y sa loob n~g wawalong araw
siya'y dalawin mo't itoy karampatan.
 
 
Kung uubuhin ka ó babahin kayâ,
gayon sa pagdahak saka sa paglura,
ay dapat lumin~gon sa dakong kabila,
ang iyong kailan~gan upanding magawa.
 
 
Kublihan pagdaka n~g panyo ang bibig,
upanding ang dumi ay huag tumilansik:
ang mukha mot labi'y pahirang malinis,
at kailan may huag kan lumura sa sahig.
 
 
Sa lahat n~g pulong ay lubos na bawal
ang pagsasalita n~g m~ga mahalay,
gayon din ang bulok na kadumal dumal
ay huag mong sabihin at paka-in~gatan.
 
 
At huag kang mag-higab, at huag mag-antók
at huag kang mag-unat, at huag mag-kamót,
at huag kang mainip at lumin~gos-lin~gos,
ito'y lubhang pan~git at lisya sa ayos.
 
 
Ang anu mang tan~gan n~g iyong kaharap,
na gaya n~g paypay, sakaling malaglag,
pulutin pagdaka't isauli mo agad,
iabot ang tatangnan, sa dulo ang hawak.
 
 
Ang alin mang pintong iyong dadaanan,
kung datnan mong bukás, bukás mo ring iwan,
at kung nakasima, isima mo naman,
ito'y siyang turo n~g dakilang asal.
 
 
Ang kahit sinu man sa m~ga kalikom
sa alin mang pinto, ay makasalubong,
dagli mong yukuan at saka umurong,
at iyong sabihing—"Sila po'y magtuloy."
 
 
N~gunit kung sakaling umurong din siya
at pipilitin kang ikaw ang mauna,
kung hindi rin lamang natataasan ka,
pasalamatan mo at magtuloy ka na.
 
 
Ang kahit man sino ang sa iyo'y dumalaw
ay iyong ihatid hangang sa hagdanan:
sákaling madilim ay iyóng tanglawan
hangang na sa loob siya n~g bakuran.
 
 
Ang iyong kaibiga'y kung magkakasakit,
ay manaka-nakang dalawin mong saglit;
at kung datnan siya n~g m~ga ligalig,
gayon di'y dalawin, aliwin sa hapis.
 
 
Sa araw n~g binyag ó kapan~ganakan
n~g iyong matalik na m~ga kaibigan,
sila'y batian mo n~g masayang liham,
mahiksi ang sukat, n~guni at malaman.
 
 
At gayon din naman sa pag-aasawa,
ó sa pan~gan~ganak na lubhang ginhawa,
at sa lahat na n~gang dapat ipag-sayá,
sila ay padalhan n~g liham pagdaka.—⁷
 
 
Kung patutun~go ka sa alin mang bayan,
lalo't sa malayo'y lubos na kailan~gan,
bago ka umalis muna'y magpaalam
sa kaibigan mo't iyong katunkulan.
 
 
Nguni at kung ikaw naman ay dumating,
katungkulan nilang ikaw ay dalawin,
sapagka't kailan~gang kanilang sabihing
sila'y nagsasaya't umuwi kang magaling.
 

VII
SA M~GA PIGING

 
Kung mapithaya ka sa alin mang piging,
huag kang magpauna sa ibang panauhin;
n~gunit huag ka namang mahuling dumating:
isipin mong ikaw ay doon hihintin.
 
 
Sa mesang pagkain kung tumatawag n~ga,
hayaang mauna ang m~ga dakilâ;
at gayon din naman huag kang magkusang
maunang tumikim sa alin mang handâ.
 
 
Huag kang magmadali't ang subo'y huag lakhan
ang ulam ay huag mong amuyan ó hipan;
ang m~ga kubiertos ay paka-in~gatan,
upang huag kumatog na lubha sa pingan.
 
 
Huag mong titigan ang alin mang hain,
at gayon din naman kasalong panauhin
paka-in~gatan mo't huag sasambitin
ang bagay na baka nakaririmarim.
 
 
Ang iyong m~ga siko ay huag mong isampa
magpakailan pa man sa kakanang mesa,
kahit anong ulam ay huag humingi ka,
huag namáng pintasan ang kahit alin pa.
 
 
Kung di mu man ibig ang dulot na hain,
kahit kakaunti ay kumuha ka rin;
magpakailan pa man ay huag mong sabihing
—"Ang ganyan pong ulam di ko kinakain."
 
 
Ang pagsasalita, kung punô ang bibig,
ay bawal na lubos sa dakilang bait,
at gayon din naman ang sadyang pag-gamit
n~g dalawang pan~ga sa pagkai'y pan~git.
 
 
Huag mong paapawin ang baso ó copa
n~g tubig ó alak at kahit anu pa;
bagu ka uminom pahiran mu muna
ang iyong m~ga labi n~g laang servilyeta.
 
 
Kung maka-inom na ay gayon din naman
ang m~ga labi mo'y pahirang agapan;
at huag kang umihip wari alinsan~gan,
ang gayo,y bawal n~ga sa dakilang asal.
 
 
At kung alayan ka n~g iyong kasalo
n~g alak ó kaya maging kahit anó,
sa di mu man kanin ay tatangapin mo
at pasalamatan ang alay sa iyo.
 
 
At kung may dadatal na ibang panauhin,
lalot kakilala'y anyayahang tambing.
Huwag kang sumubo at siya,y iyong hinting
makapasok muna at kayo,y lisanin.