Читать книгу: «Zabit ve Kumandan – Zabit ve Kumandan ile Hasbihâl», страница 2

CANINI HİÇE SAYMA VE FEDAKÂRLIK DUYGUSU

Piyade Talimnamesi – Giriş Madde 2: Savaş sıkı bir disiplinin varlığını (sağlanmasını), tüm maddi ve manevi güçlerin harcanmasını ve kullanılmasını gerektirir. Özellikle zafer ve üstünlük kazanmak, bütün subay ve erlerin, vatan ve millet uğrunda isteyerek ve seve seve canlarını feda etmelerine ve en küçüğüne kadar bütün rütbe sahiplerinin, kendiliklerinden düşünerek durumun gereğine göre yine kendiliklerinden tedbir almaya alışmış olmalarına ve erlerin de zafere ulaşmak için kesin karar ve isteğinde azimli olmalarına, üstlerinin yaralanmaları ve şehit olmaları hâlinde bile bu azmi bozmayacak nitelikte bulunmalarına bağlıdır.

Piyade Talimnamesi – İkinci Muharebe Bölümü Madde 266: Subay emrindeki erler için en canlı örnektir. İleri atılmak suretiyle göstereceği örnek davranışla erlerini de kendisiyle birlikte ileri sürer. Subay, birliğini sıkı bir disiplin altında tutarak ağır sıkıntılar içinde ve birçok şehit ve yaralı verdikten sonra bile zafere ulaştırılabilir.

Subay; erlerinin tasa, kıvanç ve her türlü yokluk ve sıkıntılarına katılan, güvenilir önderi olmalıdır. Erlerin tam güveni böyle kazanılır.

Subay, savaşın kutsal görevi için, daha barış döneminde, kendini eğiterek yetiştirmeli ve hazırlamalıdır.

Süvari Talimnamesi – Giriş – Madde 11: Süvari sınıfında amirin erler üzerinde doğrudan doğruya hüküm ve tesirinin pek büyük önemi vardır. Bundan ötürü kendi öz kişiliği olağanüstü bir önem taşır. Tecrübeli ve cesur bir süvari komutanını, asker tereddütsüz izler.

Süvari Talimnamesi Üçüncü Muharebe Kısmı – Madde 417: Süvari muharebesinde topluca ve bütün şiddetiyle yapılan saldırı zaferle sonuçlanır. Sıra içinde bulunan her er, düşmanı korkusuzca çiğnemek ve vuruşmanın hızıyla çarpıp devirmek kesin azminde bulunmalıdır. Subaylar, başta erlerin önünde düşman hatlarına saldırmalıdır.

Topçu Talimnamesi Birinci Kısım – Giriş – Madde 2: Savaşta, çok sıkı bir disiplinle, olanca kuvvetin kullanılması gerekir. Özellikle muharebe, düşünerek hareket eden ve kendiliğinden iş görür bir biçimde, yetiştirilmiş komutanlarla ¹⁰ erlere ihtiyaç gösterir. Bunlar düşman ateşinin etki alanında bile soğukkanlılıkla ve doğru düşünerek topbaşı görevini yapabilmeli ve aziz vatanımıza hayatını vererek bu manevi güç ve duygunun etkisiyle de düşmana üstün gelmek konusundaki kesin isteklerini, üstleri şehit olsa bile yine fiilen yapabilmelidirler.

Bu maddeleri şöyle gelişigüzel bir okuyup geçivermeyelim. Kılıç kuşanan, forma taşıyan, subayım diye ortaya çıkan, hükûmetin birçok harcamalarla donattığı, anaların 20-30 yaşlarındaki en işe yarar evlatlarını arkasına alarak namus, din ve devleti korumak üzere savaşa giden bizler, subaylar, maddeleri her şeyden önce bu maddeleri, çok, pek çok kere okumalıyız. Okumalıyız ki savaşın bizden istediği görevin biçimi ve yapısını gerçek anlamıyla tanıyalım. Bu maddeler üzerinde biraz durulunca anlaşılır ki subaylık demek, canını ve öz varlığını vermeyi kesinlikle göze almış olmak demektir. Askerlik bizim geçimimizi sağlayan bir sanattır. Biz bu sanattaki görevlerimizi öteki sanat sahipleri gibi yalnız aklımızla değil, aklımızdan başka can ve başımızla da yapıyoruz. Gerekirse kanımızı da akıtıyoruz. Subaylık, başarı kazanmak için korkusuz ve canını hiçe sayarak çekinmeksizin savaşabilmektir. Bizim vazifemiz arasında ölüm de vardır.

Fakat görev yaparken ölüm asla ve hiç düşünülmeyecektir. Hiçbir sanat ve görev sahibi, bizim kadar tehlike ve şiddet karşısında değildir. Barıştaki çalışma ve hazırlıklarımız kapalı ve sıcak yerlerden çok, dışarıda ağır hava ve arazi şartları altında geçtiği gibi bunların doğrudan uygulanması demek olan savaşta, görevimiz ağır şartların etkisi altında ve düşman ateşi karşısında geçecektir. Yirmi iki yaşındaki genç teğmenin görevi uğrunda akıtacağı taze ve sıcak kanın, askerliğin ücreti olan yedi yüz kuruşluk aylığın karşılığı olduğunu kabul edecek hiçbir akıl ve hizmet sahibi bulunamaz. Bu kan, parayla (maddiyatla) ölçülmek durumundan çok yüksek bir duygunun, vatan ve milletin kollanması gibi kutsal duyguların yönlendirilmesi ve yardımıyla akıtılabilir. İşte bu, fedakârlıktır. Fedakârlıkla eş anlamlı olan askerlik mesleği; kutsal dinimizi, bağımsızlığımızı, devletimizi korumak gibi şerefli görevleri üstlendiği için devlet bizleri, sırmalı ve şeritli üniformalar giydirerek diğer millet bireylerinden özel ve belirli bir giyim kuşamla ayırmıştır. Bu üniformayı giyenlerin milletin gözünde seçkin bir yeri vardır. Bu da herkese nasip olmaz.

Ancak fedakârlık duygusu olan nadir kişiler buna ulaşabilirler. Şu hâlde subaylık gibi yüksek ve özel bir durumda olan herkes görevlerinin önem ve yüksekliği ile orantılı bir kişilikte olmalıdırlar. Bu önemli ve büyük görevin en birinci belirtisi ve gerekçesi yukarıdaki maddelerde gizli olduğu gibi fedakâr ve korkusuz olmak, canını ve nefsini hiçe saymaktır. Bir subay, sanatı adına canına ve varlığına hiç önem vermeyecektir. Gerek kendisinin gerekse emri altındakilerin hayat ve hatta rahatını korumaya ancak bunları sanat ve görevi gerektirdiği anlarda kullanmaya çalışacaktır. Bu gibi anlarda bunları hiç düşünmeyecektir. Hayat ve rahatın hiç düşünülmemesi gerekince ileriye körü körüne atılacaktır. Namusun gereği budur. Görev bunu istiyor. Din ve millet bunu emrediyor. Vatan ve millete olan borcumuzu ancak böyle ödemiş olabiliriz. Subaylık şerefine tam hak kazanmak bu yolla olur. Kuzey Afrika Savaşlarında İtalyan subaylarının taarruzlarda daima erlerin ilerisinde; geri çekilmelerde, gerilerinde hareket ettikleri ve erlere sürekli ve canlı örnek oldukları, değişik rütbedeki komutanların da yine komutanlıklarının gerektirdiği yerlerde bulundukları görüldü.

Savaşta atılan her mermi ve sallanan her süngü insana isabet etmez. Eğer böyle olsaydı, muharebeden hiç kimse sağlam dönmezdi. Barış döneminde uygun şartlar altında yapılan atışların sonucu bilinmektedir. Bunun bir de muharebede ölüm kaygısı içinde yapıldığını düşünecek olursak isabet oranının ne kadar düşeceği kolayca anlaşılır. Hele tüfek kurşunları gibi bir kişiye nişan alınarak atılmayan top mermilerini düşünürseniz, onların parça tesiri ihtimali çok küçüktür. Top mesailerinin zararı, şaşkın parçacıklarının değmesinden fazla, gürültülü patlamalarının maneviyatı sarstığı akıldan çıkarılmamalıdır. Trablus ve Bingazi Savaşlarında İtalyanlar, hemen bütün topçu depolarındaki mermileri boşaltacak kadar top mermisi kullandıkları hâlde bizden topla yaralanan veya şehit olan çok az olmuştur. Bulgarların Çatalca savunma hattımıza yaptıkları saldırılarda Karadeniz’de, hattın sağ kanadında bulunmakta olan Turgut Reis adlı savaş gemimizin oldukça usta topçularının Bulgarların tepelerinde gülle patlatmak suretiyle sürekli dövülen avcı hattından hiç hayır kalmadığı sanılırken patlayan top mermilerinin dumanları geçince aynı Bulgar hattından yine aynı güçte ateş edildiği görülmüştür.

İtalyanların bir yıl süreyle kara savaşlarında denizden ateş ettikleri hâlde gemi topçuları, gürültüden başka hiçbir şey yapamamıştır. 8 Şubat 1913 Bolayır Muharebesi’nde, arazi durumu gereği, avcı hattımızın pek yakınında hareket etmekte olan ihtiyat taburu erlerinin, düşmanın attığı top mermilerinden daha çok, pek yakınımızdaki bataryalarımızın top seslerinden ürkerek sakındıklarını, iki kat olduklarını (siper aldıklarını) gördüm.

Bu askerler, Piyade Talimnamesi, Muharebe Kısmı, Madde 446: “Piyade kendi üzerinden topçunun ateş etmesine alışmalıdır…” gereğine rağmen alışmamış olabilirler. İşte manevi gücün sarsılmaya ve çökmeye başladığı böyle bir anda ortaya çıkacak olan subaylardır. Subay o sırada başı yukarıda ve göğsü ileride durarak bütün sertliğiyle erkeklik damarları gevşemeye başlamış olan erlerini derhâl uyaracak, yönlendirecek ve uyandıracaktır. Patlayan bir-iki düşman mermisinden sonra, kendi toplarının seslerinden üzerine atılmış bir taştan sakınır gibi sağa sola kaçan ve ürken bir askerin yavaş yavaş atan yüreği, hızlı çarpmaya başlar. Biraz sonra muharebeye başlandığı zaman bileklerinde tüfeği tutacak güç de kalmaz. Subayın bu anda görevi, büyük ve önemlidir. Subay, ruhunu bütün erlerinin ruhuna gayet sağlam bir telgraf teliyle bağlamalıdır. Subay, işte o anda kıtasına eğitim alanında, kışla eğitimlerinde verildiğinden daha keskin, gözlerinden ateş çıkar gibi ve boğazı yırtılırcasına komutlar vererek gayet keskin bir-iki “Silah omuza!”, “Selam dur!” hareketi yaptırmakla erle arasındaki manevi akımı kuvvetlendirmiş ve güçlendirmiş olur. Hem o sırada bizim topçunun atışları, o taburun üstünden yapılmıyordu. Taburla batarya neredeyse aynı çizgide bulunuyordu. Talimname topçunun düz arazide, piyadenin en az üç yüz metre gerisinden atış yapabileceğini yazar. Bu uzaklıkta topların gürültüsü büyükçe bir gürültü çıkarmış olacağından başka top mermilerinin insanın başının üstünden havayı yakarak geçmesi de korku veren bir iştir.

Seferiye Nizamnamesi Giriş – Madde 24: Yanaşık düzende eğitim, askerlerin ikinci bir alışkanlık edinmesi gerekli düzen dâhilinde ve güçlü bir irtibatın sağlanması için temel bir ortam sayılmalıdır.

Piyade Talimnamesi Madde 446’nın alışılmasını emrettiği durumun aslı budur.

Saniyede 400-500 metre hızla giden kilolarca ağırlıkta ince, uzun kavun büyüklüğünde bir ağırlığın hava tabakalarını altüst etmesi asker kulaklarının gerçekten alışmaya zorunlu bulunduğu bir cayırtı oluşturur. Bunu duyanlar bilir. Hele Trablusgarp İtalya Savaşlarına katılanlar bu sesin kulaklardaki yankısından, bu merminin yüksekliğini veya alçaklığını ve düşeceği anı aşağı yukarı kestirecek kadar alışmışlardır. Bu alışkanlığın yararı da büyüktür.

Subayın, kendi bilgi ve tecrübesinden komutası altındaki insanları yararlandırabilmesi için, komutası altındakilerin güç ve cesaretlerinin toplamından daha fazla güç ve cesarette olması gerekir. Ve ancak böylece Piyade Talimnamesi’nin anılan 266. maddesi gereğince komutası altındaki erlere, canlı örnek olabilir. Ancak bu şartlarla Süvari Talimnamesi’nin yine yukarıda yazılı 11. maddesi gereğince erler üzerinde etkili olur, erleri de duraksamaksızın kendisini izlerler. Ve yine subay o kadar metîn, sözünün eri ve yiğit olmalıdır ki Piyade Talimnamesi’nin şu 448. maddesini (…Bu amaca yönelik topçu, düşman topçusunun ateşine kesinlikle önem vermeyip ve hatta topların elden çıkmasından bile çekinmeyip ateşini ilerletmekte olan düşman piyadesine yöneltmelidir. Süvari ise piyadenin düşmandan kurtulmasını gerçekleştirmek için fedakârlığı sonucu, diyelim ki pek kısa bir süre için düşmanı durdurmak pahasına bile olsa kendi canını hiçe saymalıdır.) ve Topçu Talimnamesi’nin 401. maddesini (…Eğer düşman, taarruzunda başarılı olursa o durumda bütün bataryalar, yedeklerle birlikte hareket ederek düşmanı mevzimizden yine geri atmak için; ateşlerini, saldıran piyadenin üzerine yöneltirler. Piyade muharebesine katılamayan bataryalar, düşman topçusunun ele geçirilmiş olan mevziye ilerlemesini engellerler. Kesin sonuç zamanında topçunun son ana kadar, sarsılması imkânsız bir dayanıklılık göstermesi kesinlikle gereklidir. Hatta bu dayanma ve direnme görevi, topların kaybını bile gerektirse yine en yüksek bir ün ve şeref olur.) başarıyla uygulayabilsin. Bu son iki maddeden biri geri çekilmenin korunması, ötekisi de düşman saldırısının son ana kadar düşman kuvvetlerin durdurulması ve atılmasına ilişkindir. Ve topların feda edilmesi ancak bu gibi hâllerde doğru ve hatta zorunlu olur. Bu sebeple övgü ve şeref sayılır. Çünkü bu kayba ve fedakârlığa karşılık büyük yarar sağlanır. Bu yolla ordunun bütünü felaketten, yok olmaktan kurtarılabilir veya düşman saldırısı, başarısızlığa dönüştürülerek üstünlüğün bizden yana dönmesi ihtimali doğar. Hiç değilse düşmanın, başarısının azaltılması ve sınırlı olması sağlanmış olur. Bu topların feda edilmesi hâli, topçuların zamanında kurtarılması şartıyla sınırlı değildir, olamaz. Çünkü bu derece dayanma ve direnme ancak topların kullanılabilir ve yararlanılabilir hâlde bulundurulmasıyla faydalı olabilir. Bu da topçuların toplarının başından ayrılmamalarıyla olur. Yoksa sahipsiz bırakılan talihsiz toplar yalnız başına elbette dayanma ve direnme gösteremezler. Böyle kalan toplar, düşmanın iştahını kabartan onları sevindiren ve hırslarını coşturan birer kötü silah olurlar. Dayanma ve direnmenin sonuna kadar, muharebeye devam olunduktan sonra ise eğer düşman püskürtülmemişse mevziye giriş ve “boğaz boğaza” durumu ortaya çıkacağından, topçular için bu sırada kayışları kesip ve hayvanlara binerek geriye kaçmak değil ancak topların başında yiğitçe ölmek vardır. Hiçbir topçunun can tende iken topunu düşmana vermemesi mesleğin namusu gereğidir. Bu, topların topçular üzerinde tabii bir hakkıdır!

İtalya Savaşı’nda 22-23 Aralık 1911 tarihi sabahı Tobruk civarında Nazura Tepesi’ne yapılan taarruzda bu tepe alınmış ve burada bir İtalyan Musevi makineli tüfek eri, tüfeğinin başında ve elleri tüfeğinin kabzasında ölü bulunmuştur. Bu tepeye saldıranlar arasında, kabile reisi ünlü Şeyh Müberri, düşman makineli tüfek bölüğünün yüz metre uzağında şehit olduğundan, mutlu makineli tüfek erinin pek namuslu bir görev yapmış olduğu muhakkaktır.

Türk milleti askerlikte doğmuş, askerlikte büyümüş ve bugüne kadar askerlikle yaşamıştır. Kalan hayatının devamı ve mutluluğu da yine ancak askerlikle mümkün olacaktır. Halkı bilim ve sanattan, ticaret ve varlıktan yoksun fakat güzel sanatlara karşı olan duygulu niteliği ile çalışkan ve zengin kaynaklara sahip olup büyük devletlerin kıskançlık hislerini arttırmakta olan memleketimiz, bu hâli ile diğer memleketlerden çok, durumunu koruma bakımından askerî kuvvetlerin dayanıklılık gücüne muhtaçtır. Medeni uluslar, çalışma alanı ve uygulamada hemen birbirine paralel ve aynı doğrultuda yol almaktadırlar. Onların bu durumu birbirlerine karşı bir kuvvet dengesi oluşturmaktadır. Bu uluslar, hükûmetleri yok olsa da hayatlarını sağlamak ve varlıklarını sürdürmek için gerekli olan devlet olma olgunluğuna erişmiş ve birlikte çalışmayı kazanmış olduklarından, kendileri yani millet olarak varlıkları ortadan kaldırılamaz. Fakat Türk milleti, İslam ümmeti böyle değildir. Henüz içinde bulunduğu hayat mücadelesi alanında tutunabilmek için şiddetli savunmaya ve korunmaya muhtaçtır.

Çöküş dönemimizden beri kaybettiğimiz ülkemizin birçok kısımlarında, şimdilerde İslamlığın ve Türklüğün adı sanı kalmamıştır. Daha dün elimizden çıkardığımız Makedonya’mızda İslam hayat ve varlığının uğradığı ve uğramakta olduğu şiddetli darbeleri devamlı göz önünde bulunduralım. Devletimizin resmî dini olan İslam, bütün diğer dinlerin can düşmanı olduğundan, Müslümanlar hâlen ilkel toplumlar durumunda bulunduklarından Tanrı korusun bundan sonra meydana gelecek bir yıkım, bir yenilgi, devletin ve Türk milletinin sonu demek olur.

Konu dışı sayılmaması gereken bu anlatımlardan amaç subaylarımızı, varlığı ile yaşayabileceğimiz kutsal yurdumuzun korunması adına yeniden fedakârlığa çağırmaktır.

Subay, özellikle savaşta görev yaparken bu görevin kendisinden fedakârlık ve kahramanlık beklemekte olduğunu daima göz önünde bulundurmalı ve düşünmeli ki kendi can ve tenini esirgeyecek olursa binlerce, milyonlarca yurttaşının hayatını yitireceği, namusunun yabancı ellere düşeceği, yokluk çekeceği, göç edeceği, kutsallığının kirleneceği kesindir. Er geç yok olacak olan önemsiz şahsi varlık ve hayat, bundan daha değerli midir ki esirgensin? Savaş alanlarında isteğimizle vermekten çekinmeyeceğimiz can ve tenimizin biraz sonra düşmanın ayakları altında çiğneneceğini düşünmeliyiz. Bu şahsi hayatın yanında, subayın ailesinin hayatı da vardır.¹¹

Subayın şehitlik rütbesine erişmesinden sonra, diyelim ki hükûmet ailesine yardım elini uzatmayacaktır, böyle olsa bile bütün bir ülke halkının sıkıntı ve tutsaklığı yerine yalnız kendi ailesi acı ve sıkıntılara düşse ne çıkar? Kaldı ki subay, kendi ailesinin acı ve sıkıntıya düşeceğinden korkarak can ve tenini fedadan çekinirse sonradan edineceği çocuk ve torunlarının acı ve sıkıntılarını görmekten başka bir sonuca ulaşamayacağı da ortadadır. Subay, toplumun yararını düşünen en büyük varlık olmalıdır. Camilerin kiliseye döndürüldüğünü, Müslüman kızlarımızın ve kız kardeşlerimizin düşman kucaklarında dolaştırıldığını, yetimlerin ve yaşlıların düşman çizmeleri altında can verdiğini, yüz binlerce göçmenin aç ve çıplak, yağmur ve kar altında yollarda perişan olduğunu görmek en çok bizi, subayı acı acı düşündürmelidir. Bunların böyle olmaması için düşmana gerilecek siper bizim göğüslerimizdir.

Bunları görecek olan subay, muharebede ölmediğine yansa yeridir. Bu felaketler, biz hepimiz savaş alanlarına serilmeden görülmemelidir. Ne kadar gelişmiş silahımız olursa olsun, ne kadar iyi eğitilmiş olursak olalım, yüksek derecede fedakârlık duygusuyla donatılmamış olursak bundan sonraki sonuç bundan öncesinden farklı olmayacaktır. Zaten can ve başla iş görüleceği zaman, can kaygısına düşecek olursak barışta öğrendiğimizi de unutarak silahlarımızdan da yararlanamayız. Hele komutamız altındakilere iş yaptırmak ve etkin olmakta hiç başarılı olamayız.

O durumda bütün varlığımız sıfırdan başka şey olamaz. Oysa tecrübelerle görülmüştür ki muharebede görev yapmaya engel olacak derecede aşırı korunma, korkulanın başa gelmesine daha çok yol açar. Bir subayın şerefli kişiliği ile ilgili en önemli mesele bu aşırı korunmadır. Çünkü subay, muharebede tek bir kişi değildir. Komuta ettiği insanların varlığına ve önemine eş değer bir kuvvettir. Hatta daha büyük bir kısma ve daha çok kişiye yararlı olabilmek amacıyla bunun bile üstündedir. Bunun için kendisinin etkisini kaybetmesi, yapabilme durumundan düşmesi, yalnız kendisi için değil, ordu için bundan çok daha büyük bir gedik açmış olur. Balkan Savaşı’nda ileri yürüyüşleri bin güçlük ve gecikmeyle yapan askerin, geri çekilme hareketlerinde harcanan zamanla oranlanamayacak derecede yol alması sebep ve etkisini, şimdiki subaylarımız ellerini alınlarına dayayarak önemle araştırmalı ve yorumlamalıdırlar.

Soyumuzun savaş alanlarında kazandıkları ün, bıraktıkları ad ve sağladıkları başarıları, ele geçirdikleri dünyanın türlü bölgelerini düşünelim ve gözümüzün önüne getirelim. İstanbul’dan kalkıp Balkanları, Tunaları birçok defa aşan, Hristiyan dünyasının mutaassıp ve birleşik Haçlı ordularını yenen ve bunları koruyan, zamanın en dayanıklı kalelerini gücüyle kendine bağlayan, Viyanaları kuşatan¹², Macaristan ovalarını manej eğitim yerine¹³ çeviren, koca yiğitlerin ne şerefli, cesur, yardımsever, güvenilir insanlar olduklarını ve bu her millete nasip olmayan başarıların ancak bu çok yüksek duyguyla elde edilebileceğini anlamakta geç kalmayız.

Ne zaman ki ahlakımız bozularak fedakârlık ve mertlik damarlarımız gevşedi, fetih düşüncelerimiz söndü, devlet çıkarı yerine şahsi çıkar sağlama ve kendi rahatımızı düşünmeye başladık; yenilgiden yenilgiye, felaketten felakete düştük, türlü acı ve sıkıntılarla yokluklara uğradık.

Viyanaları kuşatan, ileri karakollarını¹⁴ Almanya içlerine kadar ilerleten Osmanlı sadrazam ve komutanlarının çadırları, değişik tür ve çaptaki Osmanlı silahları, birçok Osmanlı ve Müslüman sancak ve bayrakları bugün Viyana müzelerinin süsüdür. Viyana’nın Tophane Müzesi’nde sadrazam ve komutanlara ait iki Türk çadırı vardır. Bugün, bunların her biri binlerce lira değerindedir ve müzenin en seçkin yerlerini doldurmaktadır. Sadrazam Kara Mustafa Paşa’nın kafatası şehrin Belediye Müzesi’nde bulunmaktadır. Son Viyana yenilgisi üzerine, Viyana’nın Osmanlılar elinden kesin olarak kurtulmuş olduğunun anısı olmak üzere kentin ortasına yaptırılan ünlü ve kocaman Stefan Kilisesi’nin kapısından girilince sol tarafta göze bir heykel çarpar. Bu heykel, Viyana’yı kuşatan Türklerin, yenilgi ve bozgununa olağanüstü bir çaba ile çalışmış olan General Lothringen’i, at üstünde göstermektedir ki köpürmüş olan atının ayakları, yerlere serilmiş olan sarıklı bir yeniçerinin çıplak göğsüne basmaktadır. Ben bu koca tabloyu gördüğüm gün, kilisede tapınan Hristiyanların bu Lothringen’e dua etmekte olduklarını sandım.

Eski yüzyıllık kayıptan başka dün uğradığımız ve bugün Rumeli’deki dindaşlarımızın çekmekte oldukları, her gün belirtilerini gördüğümüz felaketler, hep bizim gevşekliğimizin, beceriksizliğimizin, muharebe ve erlik meydanlarında savaşın istediği düzeyde, yiğitlik ve gücü gösteremediğimizin tabii sonucudur. Düne kadar verdikleri vergilerle karnımızı doyurduğumuz, hayat ve namuslarını korumakla yükümlü ve sorumlu olduğumuz zavallı Makedonya Müslümanlarının türlü düşmanlar elinde bugün neler çekmekte olduklarını açıklamaya gerek var mı? Bugün Türkler yalnız soy ve tarih yönünden bu yiğit soyun çocukları ve torunları olmakla kalmamalıdırlar. Bunca övünülecek şeylerle dolu ve süslü olan şanlı geçmişimizin gerçek mirasçısı olduğumuzu ortaya koymalıyız ki bugünümüzü ve yarınımızı kurtarmış olalım.

Türk milleti, geçmiş zamandan çok bugünü gözetmeye ve korumaya muhtaçtır. Hayatının ve varlığının sürdürülmesini sağlamak önce bize, askerlere bırakılmıştır.

Bugünkü askerler eski savaşçılardan daha azimli, fedakâr, can ve tenini düşünmekten arınmış olmalıdır ki yüzyıllardır sürüp gelen şu devamlı felaketler ve kötülükler artık olduğu yerde kalsın.

Stefan Kilisesi’ndeki düşman generalinin hırslı atının ayağı altında inlemekte olan çaresiz yeniçeriyi kurtaramazsak da bugün Rumeli’de zorla yurtlarından atılanların yardımına yetişelim ve bu azim ve kesin karardan ayrılmayalım ki aynı felaketleri hiç olmazsa Meriç Nehri’nden bu yana getirmiş olmayalım.

Geçen Rus Muharebesi anısı olarak Küçükçekmece’de Florya gezisi¹⁵ yöresinde yapılan ve dikilen Rus Zafer Anıtı’na bir kere bakmakla yetinmeyelim, bunun yapılış ve dikiliş sebepleri ile anlamını araştıralım ve değerlendirelim. Bu eser bizim için bir düşünce kaynağı olmalıdır. Bunu derin derin düşünürken Pomaklarla Makedonyalıların çektikleri yoklukları, sıkıntıları ve ayrıntılarını işitir ve okurken bundan sonra böyle bir durumun tekrarında bugün vatanın sınırları içinde kalan bizlerin de yarın nasıl yaşamak zorunda olacağımızı ve artık bu ülkede yaşamaya ne kadar önem vermemiz gerektiğini kesinlikle belirlemeliyiz.

Subay izzetinefsi, bu kadar acı yenilgilere katlanmamalıdır. Savaşta yenilmek ordunun kabul edemeyeceği bir leke olmalıdır. Öç alma düşüncesi, hareketimize yol gösterici olmalıdır. Daima bu düşünceyi besleyecek ve uygulamaya koyabilecek biçimde çalışmalı ve çalıştırmalıyız. Muharebeyi kaybetmemiz bizim cesaretsizliğimize, ölmeden geri dönmemize bir kere daha sebep olmamalıdır.

Dayanma, direnme ve fedakârlığın muharebeyi kazanmaya ne büyük etken olduğunu fiilen anlamak üzere Plevne savunmasının ünlü komutanı Gazi Osman Paşa’nın fedakârlıkları bütün komutanlarımıza ve komutan olacak bütün subaylarımıza bir ders ve kaçınılmaz canlı bir örnek olmalıdır.

Ünlü Gazi’nin, bir gün kasabanın kenarındaki karargâhında otururken bir düşman top mermi parçasının, önündeki kahve takımını alıp götürmesine karşı, gayet umursamazlıkla bakması, onun maddi hayata ne kadar az önem verdiğinin kesin delilidir. Asker hayatının, görev tehlikesi karşısında bundan çok önemi olmamalıdır.

1866 Almanya-Avusturya Savaşı’nda, ikinci Prusya ordusu içerisinde 1. Kolordu’ya bağlı 2. Piyade Tümeni’nin, o yılın 27 Haziran günü yaptığı taarruzda Neu Rognitz’e taarruz eden 4. Tugay’da tugay komutanıyla her iki alay komutanı ve birçok binbaşılar görevleri uğrunda yenik düşmemiş bir komutan olarak can vermişler ve hayatta kalanlardan 7. Alay’ın 3. Tabur komutanına tugay komutanlığı görevi verilerek ortadan ebediyen kaybolan üstlerin ölmesiyle emir ve komuta zinciri koparılmaksızın taarruz harekâtı sürdürüldü ve muharebe de kazanıldı.

Asıl ilgi çekici olan nokta, tugay komutanlığı vekilliğinin en kıdemli subay bulunan bir binbaşıya verilmesinin orada bizzat tümen komutanı tarafından yapılmış olmasıdır. “Orada” dediğimiz yeri biraz tanımlayalım; kendilerinden yüksek bir sırttaki düşmana saldıran 7. Prusya Alayı’nın birinci ve ikinci taburları, hücum anında düşman süvarisinin karşı saldırılarına uğradıklarından ve bundan cesaret alan düşman da taarruzunu tekrarladığından hücum başarılı olmamış ve avcı hatlarında subayların hemen hepsi vurulmuş olduğundan erler kendi başlarına dağınık bir biçimde geriye dönmeye başlamışlardı. Muharebenin sol kanatta iyi gitmediğini gören veya anlayan tümen komutanı, bütün muharebe hattının gerisinden atını dörtnal sürerek düşman tüfeklerinin nişan hatlarına ve mermi çıkışlarına dik bir çizgi üzerinden yıldırım gibi gelmiş ve durumu görerek hemen geri dönmekte olan erler üzerine baskı yaparak bunları durdurmuş ve kısmen de üzerlerine bir süvari bölüğü göndererek geri kaçmalarını önlemişti. O anda bozulan düzeni yenileyerek tugay komutanlığını da işte o zaman binbaşıya vermişti. Bu işlerin yapılması ile birlikte düşman durdurulmuş, yapılan bu hareketin sonunda kıtalar ikinci taarruzda başarılı olmuş, zafere ulaşmıştı. İşte tümen komutanının ansızın orada bulunuşu bütün yolsuzlukların önünü almış ve sarsılmış olan manevi gücü kuvvetlendirmiş ve pekiştirmiştir.

Savaşın şiddetli bunalımından şaşırmış olan asker durdurulabilir ve onlara yeniden taarruz ettirilebilir ama işte böyle bir tümen komutanı tarafından emir ve uyarıda bulunulmalıdır. Ancak böyle bir tümen komutanının durdurmak için gönderdiği süvari bölüğü görev yapabilir. Bu komutana bu hareketi yaptıran kuvvetin ise bilgi ve teknik güçten çok, yiğitlik ve cesaret gücü olduğu ortadadır.

İtalyanlarla, bir yıl Trablus ve Bingazi harekât alanlarında¹⁶ çarpışan bir avuç asker ve mücahitlerin olağanüstü işler görmesine etken olan sebeplerin başlıcalarından biri de bu muharebelerde subaylarla, kurmay heyetinin ve komutanların erlerle bir doğrultuda aynı safta savaşmış olmalarıdır.

Almanya’da geçen muharebelerde ün ve şerefle hayatlarını bu yola koymuş olan alay komutanlarının ve kıta subaylarının büyük boy resimleri, alay gazinolarının özel salonlarını süslemekte ve bu mutlu kişilerin kafalarını parçalayan ve gövdelerini delen düşman kurşunları ve mermi parçaları da buralarda bulundurularak fedakârlık ve yiğitlik müzeleri kurulmaktadır. Bu görev kurbanlarının kan akıttıkları savaş yıllarını anma ve kutlama günlerinde bu salonlar özel törenle açılır ve adı geçen yiğitlerin başarıları anılarak ve anlatılarak gelecek için hazırlık ve isteklendirme örneği olarak bu duygular geliştirilir.

Geçenlerde teknik ve askerlik sanatının yükselmesi yolunda yiğitçe hayatını ortaya koyan genç pilotlarımızdan Sadık, Fethi ve Nuri’nin adları ve ünleri için dikilecek övgü anıtının amacı da kadirbilirliğin belirtisi olduktan başka memleketin örnek yiğitliğinin ve örnek geleceğinin aynı yiğitlik ve fedakârlığa yöneltilmesi ve özendirilmesi demektir.

İtalya Savaşı sonunda Derne’de topçu komutanlığı, komutanlık yaverliği ve koruma bölük komutanlığı görevlerini yapmış olan Üsteğmen Sadık Efendi, bu kitapta sözü edilen fedakârlığın bir örneğiydi. O; et, kemik ve kandan oluşan ve kalp taşıyan bir insanın, tehlikeyi hiçe saymada gösterebileceği dayanıklılık ve kayıtsızlığın en yüksek ölçüsünü göstererek bu konuda ciddi ve canlı bir örnek olmuştur. 26 Aralık 1911 tarihinde Derne’de, İtalyanların bir çıkma hareketi ile başlayıp birçok savaş ganimetleri ve düşmana yoğun kayıp vermesi ile sonuçlanmış olan büyük savaşta Sadık Efendi, bizim iki toptan ibaret topçumuzun komutanıydı. Düşmanın birçok bataryalarına karşı toplarının ateşini olağanüstü bir sebat ve metanetle yöneterek ve sürdürerek zafere ulaşmaya yardımcı olmuştu. Şehit olan rahmetli, aynı savaşta 12-13 Ocak 1912 gecesi Derne’ye karşı girişilen saldırıda düşman kıtaları ve mevzisindeki silahların ölüm saçan kıyamet ateşleri kopardığı bunalımlı bir dakikada, yedeği oluşturan iki bölükten biri olan kendi komutasındaki genç ve seçkin çocuklardan oluşan koruma bölüğünün başında ateş hattına ilerlerken göstermiş olduğu hücum isteği ve yiğitlik duygusu hâlâ gözlerimin önündedir.

Yafa’da kazaya uğrayarak denize düşen Prens Celalettin, uçağının gözetleyicisi Yüzbaşı İsmail Hakkı Efendi de Sadık Efendi’den sonra Derne’de iki topu olan topçunun komutanlığını üstlenmişti. Uçak kazasından sağ olarak kurtulan İsmail Hakkı Efendi 3 Mart 1912 ve 16 Nisan 1912 tarihlerinde Derne Muharebelerinde topların eski komutanlarını aratmayacak biçimde olağanüstü metanet ve yiğitlik göstermişti. Bu iki muharebede iki topumuza ateş eden değişik çaplı İtalyan toplarının sayısı yirmiden aşağı değildi.

16 Nisan’da düşman, toplarımızın mevzisini iyice keşfedemediğinden aralarındaki nispet onda bir olan iki taraf topçuları arasındaki muharebe âdeta topçu düellosu biçiminde sabahtan akşama kadar sürmüştü. Bizim ateşlerimize karşı düşmanın dört-beş bataryası birden grup ateşi ile karşılık veriyordu. Fakat 3 Mart’ta mevzi biraz daha açık bulunduğu için İsmail Hakkı Efendi bir top çavuşu ile bir numaralı erini şehit vererek yüzde 20 kayba uğramıştı ve toplarından biri bozulmuştu.

Burada buna benzer bir tarihî olayı anarak uçak fedailerimizle birlikte bunu da bütün askerlerin görüşlerine sunmak isterim.

Ekim-Kasım 1908’de, ünlü zorbalardan İsa Bolatin’in, meşruti hükûmete karşı ilk ayaklanmasında, üzerine bir taburla iki top gönderilmişti. Metroviçe’den sabah karanlığında yola çıkan bu askerî kol, sisli ve karlı bir günde, gün ağarırken kasabaya bir buçuk saat uzaklıkta bulunan Bolatin köyüne hâkim, taşlı yüksek tepenin yamacında Bolatin’in çetesi tarafından pusuya düşürülmüştü. İlerideki bölükler derhâl Balkan’a saldırmışlarsa da alaca karanlıktan ve tipiden yararlanan Arnavutlar, büyük kısma etkili olmaktan geri kalmıyordu. Tabii olarak bu sırada hepimiz düz yol üzerinde, kar içinde yatarak önümüzdeki düşman mevzisini belirlemeye uğraşıyorduk.

Ansızın birkaç piyade erinin kanı, karı kırmızılaştırmış ve birkaç top katırı da devrilmişti. Askerdeki şaşkınlık ve bunalım çok acıydı. Yanımda duran topçu komutanı Asteğmen Manastırlı Faik Efendi’ye (şimdi 3. Topçu Alayı’nın 7. Bölük Komutanı Yüzbaşı) askerlerimizin manevi gücünü korumak ve kollamak, zorba Arnavut’unkini kırmak üzere yüksek nişangâhla ateşe başlamasını söyledim.

Faik Efendi, hemen ayağa kalkarak ve erlerini de kaldırarak yol kenarındaki hendeğe düşmüş olan topu düzlüğe çıkardı. Ateşe hazırlanırken erlerden birinin şehit edilmesi üzerine, topçuların topu bırakmalarına karşı subay, durumunu hiç değiştirmeden saklanmaya çalışan erlere öylesine etkili sözler söyledi ki erler hemen yine topa sarıldılar. Bu defa da top çavuşu gözünden kurşun yiyerek düştü. Ben artık topçunun göreceği bu işten vazgeçmek istiyordum. Orada tek topçu subayı olmak dolayısıyla varlığı gereğinden çok önemli olan bu subayın da yok olacağından korkuyordum. Fakat Faik Efendi’nin mertliğe varan çabası, işi çözümledi. Onun, erlerine cidden örnek olan gerçek subay tutum ve davranışıyla toplar ateşe başladı. Ve biraz sonra, ilerideki düşmanla vuruşarak pusudan güçlükle kurtulabildik.