Читать книгу: «Беларуская паўстанцкая публіцыстыка часоў Каліноўскага»

Кастусь Каліноўскі
БЕЛАРУСКАЯ ПАЎСТАНЦКАЯ ПУБЛІЦЫСТЫКА ЧАСОЎ КАЛІНОЎСКАГА

ГУТАРКА ДВУХ СУСЕДАЎ

No.1

Юзаф

 
Няхай бэндзе пахвалёны
Езус Хрыстус! Як сен маце,
Чы здаровы ўсенкі ў хаце
І што чуваць з вашай строны?
 

Матэуш

 
Ой, здаровы, ўсенкі жывы,
Да спытайце, чы шчаслівы…
 

Юзаф

 
Эй вы, дзядзьку, не тужыце,
Лепей Бога папрасіце,
Бо гавораць межда намі,
Што цар зробіць нас панамі.
Вялеў, каб зямлю купілі,
Яму грошы заплацілі,
То мужык, як шляхціц, будзе,
Ўсее беданькі забудзе.
 

Матэуш

 
А я от як чуў, нябожа,
Што цар ніц зрабіць не можа,
Тылька хоча ашукаці,
Ўсенкі грошы ад нас ўзяці,
Каб было чэм падкупіці
Дэй з французам ў згодзе жыці.
Бо як французы узналі,
Што маскалі вычаўплялі,
Як народ весь паглумілі,
Ўсенкі дворы спусташылі
І люд польскі – каталіцкі
Прэвярнулі ў сызматыцкі,
То француз за гэта ўзяўся:
Зараз прэд Богем закляўся
Маскаля не дараваці
І з зямлі нашэй прагнаці.
Так от москаль ухітрыўся
Дэй на круцельства пусціўся:
Хоча землю ўсю прадаці,
Каб не жаль было кідаці.
Отуж послухай, суседзе:
Як ронд польскі, дасць Бог, будзе,
То тагды ўсяму народу
Дасць Бог землю і свабоду.
 

Юзаф

 
Чы ж палякі з французамі
Маскаля зваююць самі?
 

Матэуш

 
І французаў нам не трэба,
Бо нам Буг найвышшы з неба
Дапаможа ваяваці
І маскалёў проч прагнаці.
Бо ўжэ вельмі награшылі,
Многа людзей паглумілі,
А ў Варшаве Боскай Маткі
Образ подралі на шматкі,
Крыж з Хрыстусам парубалі,
А што люду настралялі,
Як шатані, одпусць віны,
А ўсё без жаднэй прычыны:
За то, што люд хрысціяньскі
Шануе святы крыж Паньскі.
То нам Пан Буг дапаможа
Прагнаць маскалёў, нябожа.
 

Юзаф

 
Ах, дай, Божа, ах, дай, Божа!
Але як поляк, нябожа,
Не дасць мужыку апекі,
То мы згінем на век-векі!
 

Матэуш

 
Ой, не так, мой ты суседзе,
Семдзесят лет тому будзе,
Як паляк ўсяму народу
Хацеў было даць свабоду.
А маскаль як то дачуўся,
Зараз з немцам згаварыўся,
Дэй на поляка напалі
І ўсю землю адабралі,
Каб людзей не научылі
І вольнымі не зрабілі.
Бо не было б з каго драці
І ў рэкруты каго браці.
А цяпер, як беду чуе,
То і вольнасць дэкляруе.
 

Юзаф

 
О, цяпер то ўсенка знаю
І што Бога прасіць маю,
Прасіць буду, каб Буг мілы
Прогнаць маскалёў даў сілы,
Каб больш крыжоў не ламалі,
Нас ў няволі не трымалі.
Бо нігды дабра не будзе,
Покі москаль рондзіць будзе.