Читать книгу: «Մատեան Ողբերգութեան», страница 8

Ը

 
Այո, այո, մէկն եմ ես նրանցից,
Ինձ եւս ընդունիր նրանց հետ
Որպէս մեծ մարդասիրութեան կարօտածի,
Քո շնորհներով փրկուածի,
Քրիստոսի արիւնով գնուածի,
Որ այս ամէնի մէջ եւ ամէն ինչում
Երեւայ քո աստուածութիւնը:
Հօր հետ փառաւորուած համապատուօրէն,
Մի կամք եւ մէկ իշխանութիւն գովական,
Որովհետեւ քոնն է գթութիւնը,
Ե՛ւ կարողութիւնը, ե՛ւ մարդասիրութիւնը,
Զօրութիւնն ու փառքը`
Յաւիտեանս յաւիտենից:
Ամէն:
 

ԲԱՆ ԼԴ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՕՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ

Ա

 
Սրանք են ահա իմ թշուառացած շնչի իղձերը եւ դաւանանքներս քեզ յարմարական,
Քեզ, որ ամէն ինչ բովանդակում ես խօսքով,
Տէ՛ր Աստուած,
Ինչ որ ճառել եմ նախորդում` այստեղ պարզեմ պիտի ես երկրորդ անգամ:
Իսկ խուռն բազմութեան առջեւ գրաւոր բեմախօսութիւն
Կամ ժողովրդին մեկնաբանումներ անելու համար
Այս աղերսական աղօթքները ես նուէր բերեցի,
Որոնք հետեւեալ գոհաբանական տողերի մէջ եմ շարադրել ահա. -
 

Բ

 
Աղաչում եմ անփոփոխելի եւ ամենազօր տէրութեանը հզօր հոգուդ,
Ուղարկիր ցողը քո քաղցրութեան եւ բարեգործի՛ր,
Դրոշմելով հոգուս եւ զգայութիւններիս իշխող իմ մտքում
Ամենալից շնորհը քո բազմապարգեւ ողորմութեան:
Հերկի՛ր մարմնեղէն կարծրացած սրտիս բանական անդաստանը,
Որ կարող լինի պտղաբերելու սերմդ հոգեւոր:
Խոստովանում ենք` քո ամէնիմաստ էութեամբ է, որ
Ծաղկում են մեր մէջ, աճում-ուռճանում պարգեւներն ամէն:
Դո՛ւ ես ձեռնադրում առաքեալներին ու մարգարէներին ներշնչում,
Ուսուցանում ես վարդապետներին ու համրերին խօսեցնում,
Բացում խուլերի ականջները փակ:
Ազգակիցը քո, էակիցը Հօր անդրանիկ որդին
Քո գործակցութեամբ իրագործելով այս բոլորն ահա,
Քեզ Հօր իսկութեան հաւասարակից
Աստուած հռչակեց:
Շնորհ արա՛ նաեւ ինձ` մեղաւորիս, որ ես էլ խօսեմ համարձակութեամբ
Կենդանարար խորհուրդն աւետեաց Աւետարանիդ,
Արագաթռիչ մտքի ընթացքով անցնելով անհուն ասպարեզներով
Քեզնից ներշնչուած կտակարանների:
Եւ երբ ձեռնարկեմ ես հանդիսաւոր մեկնաբանութեան`
Հասնի՜ թող որ քո գթութիւնը նախ, իր ժամանակին ներշնչելով ինձ`
Քեզ արժանին, պիտանին եւ հաճելին`
Քո աստուածութեան փառքի եւ գովեստի,
Ինչպէս նաեւ կաթուղիկէ Եկեղեցու կատարեալ շինութեան համար:
Երկարի՛ր ինձ վրայ աջդ ամենամերձ
Եւ զօրացրո՛ւ ինձ գթութեանդ շնորհներով.
Փարատի՛ր իմ մտքից մոռացութեան մէգը մթին,
Ցրելով նրա հետ ե՛ւ խաւարը մեղքի,
Որպէսզի մտքով եւ խոհերով այս երկրաւոր կեանքից ի վեր բարձրանամ:
Լուսաւորի՜ր դու վերստին իմ մէջ, ո՜վ գերահզօր,
Աստուածային հրաշալի գիտութեան ծագումն անստուեր,
Որպէսզի արժանի լինեմ ուսանելու եւ ուսուցանելու,
Որպէս բարի օրինակ` աստուածասէր լսողներին:
* * *
 

Գ

 
Խոստովանում, դաւանում ենք,
Պաշտում ենք ու երկրպագում
Ամենասուրբ Երրորդութեան
Միասնութիւնը զուգափառ.
Անճառելի աստուածութիւն,
Մշտաբարի եւ նոյնագոյ համապատիւ,
Մտքի սլացքին անհասանելի
Վեր` ամէն մի օրինակից եւ բարձր` նմանութիւնից,
Որ գերազանց է անպարագիր բացարձակութեամբ,
Առաջ` քան հիմքը յաւիտենութեան,
Դեռ չստեղծուած, չտարրացած էակներից,
Անթարգմանելի օրհնաբանութեամբ
Ամենահարուստ մեծութեամբ յաւէտ պսակուած,
Ժամանակները սահմանող,
Ժամանակի մէջ կերպ առածների
Հօրինող-պատճառ,
Տեսանելիներն ու անտեսները ստեղծող
Ո՛չ անուամբ է չափւում,
Ո՛չ հորջորջմամբ է նշանակելի,
Ո՛չ որակով նմանուած
Եւ ոչ կշռած քանակով:
Չի ձեւանում օրինակով,
Չի ճանաչւում որպիսութեամբ,
Տարածուած չէ թերութեամբ,
Ամփոփուած չէ լրութեամբ,
Երբեւէ չէ գրաւուած
Եւ կամ մի տեղ ամփոփուած:
 

Դ

 
Հայր գթութեան, ամէն ինչի տէր,
Աստուած բոլորի, որ երկնքում են եւ երկրում,
Բացի Բանից միակ, որով իրենն է ամէն ինչ,
Բոլոր շնչերի տուող ու ստեղծիչ,
Բացի իսկակից հոգուց,
Որով համայնը կազմեց:
 

Ե

 
Մէկը երեք անձնաւորութիւնից`
Երջանկափառ համազօր ահաւորութիւնից,
Այն վերեւներից խոնարհուեց ներքեւ,
Որ ի սկզբանէ անբաժան էր ներքեւիններից,
Մնալով անբաժան փառքի աթոռից
Եւ անկարօտ իր ծնողի տեսութեան,
Պարզաբար մտաւ կոյսի արգանդը,
Այնտեղից ելաւ` մարմին առնելով անբաժանելի,
Լիակատար մարդ եւ անպակաս աստուածութիւն:
Միակ Որդին միակ Հօր
Եւ Միածին անդրանիկը
Աստուածամայր տիրածին կոյսի:
Իրական երկրածին մարդ եղաւ` լինելով արարիչ,
Բայց նման չէր նա երկրածիններին,
Այլ նոր ու չքնաղ
Թագաւորներին հրաշափառ,
Չտեսնուեց նա դարերում
Եւ չպատահեց ժամանակներում,
Ըստ Սաղմոսողի եղաւ անդրանիկ
Թագաւորների ամբողջ աշխարհի:
Մարմնում մեր բնութեամբ կերպ առաւ անապակ խառնմամբ,
Հոգու եւ մարմնի յարաբերութեամբ,
Ոսկու եւ հրի,
Կամ աւելի պարզ`
Լոյսը օդի հետ,
Անփոփոխ եւ անանջատ:
 

Զ

 
Նա եկաւ կամաւ խաչին մեռնելու,
Յանց անարատ գառ զոհուելու գնաց,
Եւ մի զօրաւոր ինքնիշխանութեամբ
Փրկագործեց իր արարածներին:
Երբ կենդանի էր` չարչարուեց իրօք
Եւ գերեզմանուեց` աստուածութիւնից անբաժանելի:
Եռօրեայ թաղմամբ
Այն դժոխական սանդարամետում վհատ բանտուածներին
Քարոզեց նորոգում եւ լոյս:
Եւ աւարտելով փրկագործ ամբողջ
Խորհուրդը իր մարդեղութեան`
Վերակենցաղեց նա աստուածաբար:
Հողմերի թեւով քերովբէների վրայ բարձրացաւ:
Ծածկուեց ամպով անքննելի:
Եւ ամբողջ երկնից վեր բարձրանալով
Ճոխութեամբ բազմեց սկզբնաժառանգ
Հօր աթոռին հաւասար,
Որից բնաւ չբաժանուեց,
Ձեռքբերովին չկորցնելով,
Չնուազեցնելով սեփականը:
Որով եւ գալու է դատաստանին յատուցման
Արդար իրաւանց չափով կշռելու գաղտնիները,
Որին սպասում ենք,
Որին` աղօթում,
Հաւատալով`
Ամէն ինչում, ամէն ինչով
Ամենակալ տէրութեանն իր,
Որ իսկապէս մէկն է միայն այն միակից
Եւ միակի փառակցութեամբ`
Յաւիտեանս երկրպագուած:
 

Է

 
Մշտապէս օրհնում, բարեբանում ենք
Հօր եւ Որդու հետ
Նրանց էակից Հոգուն:
Նա ամենազօր,
Կատարեալ եւ սուրբ եւ ճշմարիտ է,
Որ արարածներ ստեղծեց անէից,
Ինքնագործ է եւ իշխանակից միւս երկուսին`
Անեղծ, անսահման թագաւորութեամբ,
Պատճառն առաջին, ահաւոր Բանը
Նոյն այդ ինքնութեան,
Նոյնն է նաեւ բարձրացած Հոգին:
Բարի ինքնակալ,
Հօր պարգեւները ամէնքին բաշխող`
Յանուն Միածնի փառքի պանծացման,
Որ սահմանեց օրէնքները,
Ներշնչող եղաւ մարգարէներին,
Առաքեալների մէջ տպաւորուեց ազգակցի փչմամբ:
Աղաւնակերպ Յորդանանում յայտնուեց,
Եկողի փառքի մեծութեան համար,
Եւ աւանդական գրքերում փայլեց,
Հանճարեղացրեց եւ զօրեղացրեց իմաստուններին,
Վարդապետներին կատարեալ դարձրեց,
Օծեց արքաների, օժանդակեց թագաւորների,
Վերակացուներ տուեց, փրկութիւններ կարգադրեց,
Ձիրք շնորհեց, քաւութիւններ հանդերձեց,
Քրիստոսի մահուամբ մկրտուածներիս
Իր բնակութիւնը մաքրագործեց,
Որին Հօր եւ Որդու հետ
Նաեւ սուրբ Հոգին ներգործեց
Եւ ինքն Աստուած է`
Խնկուած տիրապէս
Ամենայնը եւ ամենայնի մէջ:
 

Ը

 
Երրորդութեան մէջ նախորդ յիշուողը
Մեծ չէ միւսից,
Նուաստ չի լինում իր նմանակցից յետոյ յիշուելով,
Կամ մէկին ակնարկելիս դէմքի շփոթում չի լինում
Եւ երեքի տրոհմամբ առանձին դէմք չի դառնում:
Եւ չէր մեծարուի Հայրն ամէն ինչով`
Իր մէջ չունենար Բանի զօրութիւն,
Եւ կամ չունենար թէ Հոգին իր հետ`
Անշունչ, անկենդան մէկը կլինէր
Եւ կնուազէր ամէն յորդորից:
Բանը եթէ չճանաչուի Հօր անուամբ`
Մի որբ կլինի, [կլինի] լքեալ
Սերած ինչ-որ մի մահկանացուից:
Նոյնպէս եւ Հոգին
Նշանակալից պատճառ թէ չունի`
Անշուք ինչ-որ բան կլինի միայն,
Թափառիկ իբրեւ անդասելի շունչ:
 

Թ

 
Բայց եթէ մէկը փորձի բաժանել
Հօրը իր Որդուց,
Հակաճառելով, թէ նախ նա չկար,
Կամ բամբասանքով մի անբանական
Պատուել ցանկանայ վեհ մեծութիւնը,
Եւ կամ բխողին նսեմ համարի
Իբրեւ էապէս ոչ հոգեւորի`
Այդպէս այլ, օտար մի բան է մուծւում
Կամ այլայլական ինչ-որ շփոթում
Սուրբ Երրորդութեան անարատ պատուին,
Այդպիսիներին հաւատոյ բանի պարսաքարերով
Հերքում ենք, դուրս ենք վտարում
Իբրեւ գազանի կամ դժնի դեւի,
Նզովում նրանց, նրանց դէմ փակում
[Սուրբ] եկեղեցու գաւիթը, որ եւ
Դուռըն է կեանքի:
Ուստի փառք տալով Երրորդութեանը`
Որպէս մէկ եւ նոյն տէրութիւն,
Ամբողջական ու հաւասարազօր,
Զուգաձայն սրբասացութեամբ, համարժէք հարթութեամբ,
Օրհնեալ, փառաբանեալ երկնքում ու երկրում,
Անդրանիկների խմբից եւ երկրածին բանականներից
Յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն:
 

Ժ

 
Արդ, այս մատեանում պատկերուած ծածուկ խորհուրդների բարձրաձայն խոստովանութիւնը
Մեծ Աստծուդ ամենալուր ականջներին ընծայեցի ես,
Եւ ահա նրանով սպառազինուած` մտայ ասպարեզ:
Բայց ոչ թէ նրա համար, որ կարօտ լինելով ձայնիս` նրանով մեծանաս, -
Զի երբ տակաւին չէիր ստեղծել դու ամենայն ինչ,
Երկինքը անմահ փառաբանելով
Եւ երկիրը` հողաստեղծ բանականներով,
Դու փառաւորուած էիր արդէն քո լրութեան մէջ, -
Այլ, որպէսզի ինձ` մերժուածիս նոյնպէս, անճա՛ռ քաղցրութիւն,
Արժանի անես քեզ ճաշակելու` խօսքիս հաղորդութեամբ:
Սակայն ի՞նչ պէտք է, որ կեանքի կանոն- արքունի հրամանիդ համաձայն ասեմ`
Ադոնա` տէր,
Եւ հրամայուած պատուէրդ չկատարեմ,
Ես, որ իմ ձեռքով իսկ ջնջեցի ինձ, -
Պատգամիդ նուիրուած ոսկեղէն տախտակս խօսուն,
Աստուածային մատներովդ գրուած, եւ որը խորտակելն է իրաւացի.
Եւ ես այժմ նրա նմանութիւնն երկրորդ` տխրատեսիլ մուրով եմ պատկերում:
Բայց, քանզի բազում խանդաղատանքով պաղատեցի քեզ, -
Որոնք չեն գրուած թէեւ այս գլխի տողերի շարքում, -
Լսիր, բարեգութ, այս խօսքերի հետ նաեւ բոլորը:
Թող աղերսագին այս աղօթքներս էլ յօդուեն նրանց հետ,
Թերեւս մաքուրների եւ քո կամքը կատարողների կողմից
Իւղով շաղախուած եւ մէջը խորիսխ բաղարջի նման
Հացն այս նուիրուած` դրուի քո փառքի սեղանի վրայ:
 

ԺԱ

 
Բայց դու, բարերար, համակ մարդասէր,
Քրիստոսդ մի` միակ Աստծոյ, հզօր եւ ամենակալ,
Որ գերազանցում ես քաղցր ու խնամածու քո գթութեամբ
Ոչ միայն ինձ գոյակից մարդկանց առհասարակ,
Որք ենթակայ են խռովումների եւ բազմապիսի հակառակութեանց`
Այլեւ անարատ հրեշտակներին,
Եւ սրանցից էլ նոյնիսկ աւելի` սրբասուններիդ անբիծ, անբասիր,
Որոնցից մէկն էր նաեւ Եղիան, որի խստութեան նշանները
Երեք ձեւով երեւան եկան Քորեբ լեռան վրայ`
Շարժով ահագին, կրակով կիզիչ, եւ ուժգին հողմով:
Իսկ քո հեզութիւնը երկայնամիտ յայտնուեց մեղմիկ օդի քաղցրութեամբ, հանդարտաբարո.
Զի ողորմութիւն ես կամենում դու միայն ու միայն, ինչպէս գրուած է:
Թէեւ մարդկային սերնդից ոմանք գեղեցիկ վարքով
Առաքինաբար այլ նմանութիւն առան երկնային,
Սակայն երկրածին են նրանք նոյնպէս` մարդկանցից ընտրուած:
Իսկ դու չես կարող չարանալ, զի բարի ես իսկութեամբ,
Համօրէն օրհնեալդ, համա՜կ փրկութիւն,
Լիովին հանգիստ եւ անդորրութիւն ընդհանրական,
Դեռ առողջարար` ախտաւորների համար համօրէն,
Կենդանի ջրի աղբյո՛ւր դու վճիտ, ըստ Երեմիայի:
 

ԺԲ

 
Դարձի՛ր դէպի ինձ եւ ողորմիր, անկարո՜տ Աստուած,
Դու, որ այնքա՜ն ծարաւի ես ու պապակ իմ փրկութեանը,
Որ մինչեւ անգամ երկնային անմահ եւ օրհնաբանող զուարթուններին պաշտօն յանձնեցիր
Յանուն մարդկութեան փրկութեան կարգուած
Քահանաներ եւ քաւչապետներ յաւիտենական ի դիմաց մեր երկնաւորների,
Թշվառ լքեալիս հաշտութեան համար պաղատելու քեզ մշտնջենապէս, -
"Ողորմիր Երուսաղէմին". որը լուսաւոր մի խորհուրդ ունի,
Թէ այս երկրաւոր Երուսաղէմի սոյն օրինակով խնդրում են նրանք
Քո մեծ յայտնութեամբ ողորմել վերին Երուսաղէմին,
Եւ քեզ կցորդուած մարդկանցով` ընկած հրեշտակների դատարկը լցնել:
 

ԺԳ

 
Արդարեւ լսեցիր դու, բարեգո՛ւթ, անսացիր, թագաւո՛ր,
Ունկնդրեցիր, կյա՜նք եւ յոյս, ի միտ առար, երկնաւո՛ր,
Յարգեցիր, հզօ՛ր, նկատեցիր, ծածկագե՛տ,
Տեսար, խնամակա՛լ, կարեկցեցիր, անպատո՛ւմ,
Խոնարհեցիր, մի՜շտ բարձրեալ, նուաստացար, ահաւո՛ր,
Յայտնուեցիր, անճա՛ռ, ամփոփուեցիր, անսահմա՛ն,
Չափուեցիր, անքնի՛ն, թանձրացար, ճառագա՛յթ,
Մարդացար, անմարմի՛ն, շոշափուեցիր, անքանա՛կ,
Կերպաւորուեցիր, անորա՛կ,
Կատարեցիր իսկապէս բաղձանքն աղաչողների:
Զուարթունների բերանով եղար թշուառիս`
Բարի, բարեխօս, միջնորդ կենդանի,
Պատարագ անմահ, սպանդ անվախճան,
Նվեր մաքրունակ, ողջակեզ անծախ, բաժակ անսպառ:
Ուստի, ողորմած, մարդասէր, օրհնեալ,
Քո կենդանատու կամքով թող որ միշտ բարեբախտ լինի հոգիս մեղաւոր,
Գովեա՜լ երկայնամիտ, քեզ վայել է փառք յաւիտեանս. ամէն:
 

ԲԱՆ ԼԵ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՕՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ

Ա

 
Արդ, Տէ՜ր զօրութեանց, մեծութիւն ահեղ,
Անտարակոյս տեսողութիւն, կամք ամենաընդարձակ, առատությո՛ւն անպակաս.
Ո՞վ կկարողանայ պարերգութեան հանդէսով պատուել ցողի մէկ կաթիլը քո բարութեան,
Դո՛ւ, որ հետամուտ ես միշտ միջոցներ գտնել իմ փրկութեան համար:
Եւ դեռ աւելին պիտի գրեմ, որպէսզի պատմուի գալոց:
Հրեշտակասէր չանուանուեցիր դու, որ հիմնեցիր պետութիւնները նրանց:
Ոչ էլ ասացիր երբեւիցէ, թէ սիրում ես երկինքն իր ջահերով,
Որոնք քո մատներով յօրինեցիր դու.
Այլ ի պատիւ քեզ` մեծագոյն գովութեան արժանի` մարդասիրութիւնը գերադասեցիր,
Որով կրկնակի՛ մեծացրիր դու քո անունը անճառ սոսկալի խորհուրդներով:
Լուսակերպարան երկրայիններին այն` սպասաւորներ կոչեցիր
Եւ յատուկ մատակարարումների վերակացուներ.
Իսկ երկրածիններիս մահկանացու`
Պերճացրիր դու տիրական եւ աստուածային քո պաշտելի անուամբ.
Ամէն սահմանից, կշռից ու չափից վեր քո ծայրագոյն բարութեան մաքուր ծորումի համար
Կտակներ անթիւ եւ անբաւ ճառեր յօրինուեցին քեզ:
Դու եւս, մէկն աստուածային էութիւնից, մարդանալով,
Ոմանց` իրենց համար, եւ ոմանց` այլոց,
Զեղեցիր կեանքի պարգեւներ առատ, պէս-պէս հրաշքներ,
Սքանչելիքներ աստուածագործ եւ նշաններ ճշմարտատեսիլ:
Եթէ գթալով դու ողորմեցիր թերահաւատ անդամալոյծին,
Տեսնելով, որ նրան խնամողները յոյսով են դիմում քեզ,
Ո՜րքան աւելի զօրաւոր պիտի լինի քո խօսքը ամենակարող
Մաքրելու համար մարմինն ախտալից քեզ հառաչագին աղաղակողիս:
Քանզի արդարեւ շատ աւելի մեծ հրաշք է սրբել անմաքուր հոգին,
Քան թէ լուացուած պատկերը աղտին դարձնել անենթակա.
Մանաւանդ որ աւազանի շնորհն աւելանալով երկրորդի վրայ`
Է՛լ աւելի է բարձրացնում հայրենի փառքն անճառ:
 

Բ

 
Դո՛ւ ես, Տէր, որ մաքրում ես մեզ,
Ինչպէս առաջուց ցոյց տուեցիր դու
Մովսէսի վրայ` քո ընտրեալի:
Դու վերակացու եղար Յակոբի տոհմին,
Նրա մեղքերի եւ անօրէնութիւնների մէջ,
Երբ Եգիպտոսում` հեթանոսական խաւարում նրանք խարխափում էին:
Դո՛ւ ես լուսաւորում մեղաւորներին իրենց ընթացքի մէջ, ըստ երգող Դաւթի:
Դո՛ւ ես, որ սրտի քարեղէն կարծրութիւնը փոխարկում ես մարմնի կակղութեան,
Որպէսզի կարող լինի քո խօսքն իր մէջ ընդունելու:
Դո՛ւ ես, որ կարող ես ընձեռել ա՛յլ սիրտ եւ մէկ ճանապարհ`
Երկնչել քեզնից կեանքի բովանդակ տեւողութեան մէջ:
Դո՛ւ ես, որ խստամիտների մէջ դնում ես քո երկիւղը միշտ,
Որպէսզի հաւատքով ուշք դարձնեն քեզ, մարգարէների խօսքի համաձայն:
 

Գ

 
Քո աշխարհաստեղծ բերանի օրհնեալ շրթունքների աստուածեղէն անձրեւների կաթիլը կենարար,
Որպէս բանալի` լսելիքներիս դռա՜նը մօտեցրու,
Որով խորամանկ բանսարկու օձի թոյնը վերցնես ու բժշկե՜ս դու:
Քո ամենակալ ձեռքով բռնիր շարժուող գործիքն իմ խօսողութեան,
Եւ ազդի՛ր նրան ձայնի զօրութիւն,
Դո՛ւ, որ տալիս ես լեզու բոլորին` ընտիր խօսելու.
Որպէսզի ես էլ, դաստիարակուելով պատշաճապէս,
Չլինի, որ մեր նախահօր նման հանդուգն խօսելով` զրկուեմ քո լոյսից,
Եւ անբանութեան դատապարտուեմ` որսողից քշուած:
Քո կենդանաբաշխ աջը երկարելով`
Լուսաւորի՛ր վերստին խաւարած աչքերն իմ հոգու,
Որ չլինի թէ վիշապի շնչով մարելով լապտերն համարձակութեան`
Գրվանի ներքոյ մնամ ծածկուած:
Վերցրո՛ւ անօրէնութիւններն իմ,
Տէ՛ր, եւ նետիր նրանք խորքերը ծովի,
Որ փոքր է անչափ քո անսահման մեծութեան համեմատութեամբ,
Ուր իմ մեղքերը կարող են սուզուել, ըստ մարգարէի:
Կործանուած հոգուս համար կանգնիր նշան վստահութեան,
Որ չլինի թէ կառուցուելով վհատութեան կոթող`
Ծածկուածները հրապարակ հանի բարձրաձայն:
Բա՛ց բժշկարանիդ կենաց վարդապետարանը, հզօ՜ր եւ գթած,
Որպէսզի մեր մէջ կորուսչի ցանած, մշակած բոլոր որոմները չար`
Կամքիդ մանգաղով ընդհուպ արմատից հնձես ու թափես:
 

Դ

 
Երբ Պետրոսի պէս քայլերս ուզեցի ուղղել դէպի քեզ, Աստուած բոլորի,
Սուզուեցի եւ ես այս աշխարհային մեղսածուփ ծովի ալիքների մէջ,
Մօտեցրու աջը քո ազատարար, օգնելու համար ինձ` սասանեալիս,
Քանանուհու հետ ձայնակից` ե՛ս էլ սրտիս խորքերից
Պաղատում եմ քեզ, ահա, սովահար որսորդական շան նման կաղկանձող.
Քո բազմազեղուն ու ճոխ սեղանից բաժին հան եւ ինձ` թշուառ սովեալիս,
Որպէս ապրուստի կերակուր տալով փշրանքներն հացի:
Փրկի՛ր նիւթեղէն խորանն իմ, ո՛վ դու,
Որ աշխարհ եկար փնտրելու կորածին եւ ապրեցնելու:
Զի քո է մեծութիւն, յաղթութիւն եւ զօրութիւն.
Դո՛ւ ես քաւութիւն եւ բժշկութիւն, նորոգութիւն եւ երանութիւն.
Եւ քեզ է վայելում փա՜ռք, երկրպագութիւն յաւիտեանս. ամէն: …
… վայելում փա՜ռք, երկրպագութիւն յաւիտեանս. ամէն:
 

ԲԱՆ ԼԶ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՕՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ

Ա

 
Որքան էլ շատ լինեն մեղքերս,
Շնորհիդ փրկարար արդիւնքներն անթիւ
Եւ հանդիսադրումն այն չարչարանքների, որոնք յանձն առար`
Գերազանցում են նրանց միշտ իրենց առաւելութեամբ:
Հոգիներն համայն իր մէջ ամփոփող աջդ արարչագործ
Մահուան գործիքի` Խաչի նշանի վրայ գամեցիր,
Որպէսզի կամքիդ դէմ երկարող ձեռքս թուլացնես:
Համընթաց քո զոյգ ոտքերդ ազատարար
Իմ անսանձութեան պատճառով պատժարանի փայտին կպցրիր,
Որպէսզի զսպէս դու գթածաբար վայրագութիւնը փախչող թշուառիս:
 

Բ

 
Չհրամայեցիր, որ քո օրհնեալ գագաթը կռփողների ձեռքը գոսանար,
Դու, որ քարերի կարծրութիւնը ճեղքեցիր, -
Որպէսզի այդ օրինակով` եւ ի՛նձ ներելդ կանխաւ աւետես:
Քեզ` խոստովանուած Աստծուդ գանող անպիտաններին չսպառնացիր,
Դու, որ արուսեակը մթնացրիր-
Որ մահացածիս բարութեամբ հանդերձ հանգիստ շնորհես:
Հայհոյիչների չարախօս բերանը չչորացրիր,
Դու, որ լուսնի պատկերը արեան երանգով գունաւորեցիր, -
Որպէսզի քեզ գովելու համար անհամարձակ լեզուս զօրացնես:
Չսաստեցիր քեզ նախատողների մոլեգնութիւնը,
Դու, որ տարերքն անգամ սասանեցիր, -
Որպէսզի թշուառ գլուխս գթութեանդ օծումով իւղես:
Քեզ մոլորեցուցիչ անուանող աստուածասպանների ծնոտների յօդուածներն իրարից բաժանելով չխախտեցիր,
Դո՛ւ, որ քարերի կարծրութիւնը ճեղքեցիր, -
Որպէսզի բարուց դատարկ իմ հոգին ընդունայնութեան յօժարութիւնից հանդարտեցնես:
Պահապանների սրերը իրենց ընդերքը չմխեցիր,
Դո՛ւ, որ օձի որովայնը հողի վրայ սողալուն մատնեցիր, -
Որպէսզի ոսկորներն իմ տառապեալ մարմնի, իբր գանձարանում պահուած`
Հարութեան կենացն արժանացնես:
Երբ կենդանակիր քո գերեզմանի տապանաքարը կնքում էին,
Նրանց տեղնուտեղը թիկունքի վրայ պառկեցնելով` երկրի անդունդները չսուզեցիր,
Որպէսզի հոգուս տապանակի մէջ լոյսիդ նշխարը հանգչեցնես:
Երբ քեզ կորած եւ իբրեւ երկրաւոր մարմին գողացուած էին համբաւում,
Դու` համայնաջինջ եւ սպառսպուռ չկրճատեցիր նրանց սերունդները,
Որպէսզի եւ ինձ, բարուն հետեւող յիշատակուելու անարժանիս իսկ
Անկորուստ կերպով, անվնասելի` փրկուածներին մասնակից դարձնես:
Երբ ուրացողները մոլեգնաբար, որպէս մատնութեան անարգ գրաւական`
Քո հօր տաճարի գանձարանից մաս էին հանում, կաշառք տալով արծաթ կրկնակապեն`
Չդարձրիր նրանց դու քարէ արձան,
Նման` Մովաբի տատին պատահած այն հին հարուածի, -
Որպէսզի եւ ինձ` հաստատութեանս մէջ վրիպեալիս
Եւ մահուան իշխանութեանը վաճառուածիս թշուառ`
Արեամբ քո փրկելով` հաստատուն վէմիդ վրայ կառուցես:
Օրհնեա՜լ ես կրկին, օրհնեա՜լ վերստին,
Ամէն ինչի մէջ միշտ օրհնաբանուած` յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
 

ԲԱՆ ԼԷ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՕՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ

Ա

 
Եւ արդ, թէպէտեւ իմ բարու համար քո ինձ շնորհած վերոյիշեալ պարգեւներից
Շատ քչերն այստեղ ես գրի առա,
Ո՜վ ամենագութ բարերար, գովեալ եւ ամենազօր,
Բայց եւ այնպէս` նրանք արքայազուններ են եւ ինքնակալ իշխաններ,
Զօրութեան որդիներ են նրանք եւ վեհածիններ մեծափառ, լուսանորոգ եւ հրաշապատիւ,
Որոնք հռչակուած են բարձր բռնած յաղթական դրոշներով` պսակապաճոյճ գեղազարդուած,
Բերելով իրենց հետ անթիւ օրհնաբան, քաղցրահամբոյր եւ հեզ,
Երջանիկ խաղաղասէր եւ աստուածահաճո պետութիւնները այն վերին նահանգների,
Որոնց վերաբերմամբ աղօթեց մարգարէն` ասելով.
"Տէ՜ր, զօրութիւններդ արթնացրու եւ մեզ փրկելու փութա՛",
Դրանք աւելի զօրաւոր են հալածելու մեր մեղքերը
Եւ հալելու ու հեռացնելու կարկուտն անյուսութեան,
Քան թէ զօրապետը նախամարտիկ` երկնային պարի -
Գիշերավարը այն խաւարասէր, որը առաջին հակառակորդն էր բարի Աստծուն:
Անհնար է թուել այն բոլոր շնորհները, որոնք բարձրեալի կողմից
Անձրեւեցին տկարիս, թշնամուս եւ ապերախտ ծառայիս վրայ:
Իսկ եթէ ոք համարձակուի խօսել կարողանալ, ամբողջը թողած`
Շատ քիչը պիտի կարենայ յիշել այդ շնորհներից:
Դրանց հետ նաեւ մտաբերելով առաջին նիւթը, որից ստեղծուեց,
Իբրեւ մի տկար եւ նկուն` հերքուած մեծ զօրութիւնից պիտի պարտուի:
 

Բ

 
Սակայն, թէպէտեւ այսպէս գրեցի,
Եւ դարձեալ նոյնը պիտի վկայեմ հողիս թերահաս խակութեան
Եւ ստեղծողիդ կատարելութեան ու բարիքների եւ իմ անարժանութեան մասին, -
Բայց ամենալոյս եւ բազմազեղուն, աննախանձ, գովեալ քո արարչութեան զօրութեան հանդէպ
Կփշրուի բանսարկուի պատճառած սրտի կարծրութիւնը:
Նա է, որ փորձում է յուսահատ վհատութեամբ քարացնել սիրտս,
Սպառել եւ խոպանացնել երկու աղբիւրներս,
Որոնք իմ զգայական եդեմի մէջ բխեցրեց տնկողը,
Որպէսզի նրանցով ոռոգուի առատ ու ծաղկի իմ մէջ բարեգործութեան դրախտը կենսատունկ:
Ուստի թող չլինի, որ արտասուքներս ցամաքեցնելով,
Աղանդահնար պատրանքներով եւ չարաչար խորամանկութեամբ
Դուրս հանի դարձեալ ինձ իմ նախկին փափուկ վիճակից:
Իսկ երբ երեւայ հրաշափառօրէն համբարձուած Աստուածն
Իր խաղաղութեամբ միջնորդն հաշտութեան աստուածների մէջ,
Շնորհաց կտակը բերելով իր հետ, -
Բախուելով նրան, ինչպէս վիմեղէն ամրապինդ լեռան,
Կցնդեն բոլոր վնասակար խարդախութիւններն ու կարճամիտ սրտնեղութիւնները,
Հազիւ թէ հոսող փոքրիկ ջրի պէս, կամ հողի նման, որ փշրուելով կփոշիանա:
 

Գ

 
Արդ, ոչ թէ մարդկանցից են գալիս կշտամբանքներս, ինչպէս Յոբն է ասում,
Այլ ամենատես աչքերից վերին հրամայողիդ,
Որի երկիւղից խիղճս տագնապած` սոսկում եմ, սարսում կասկածանքներով:
Եւ սակայն դարձեալ սրտաբեկ`
Ապաստանում եմ յոյսիդ հաստատուն, կենդանի, անեղծ.
Որպէսզի ողորմութեամբ նայես դու ինձ,
Իբրեւ կորստեան պատժին արժանու,
Երբ ես երկնայնիդ բարերարութեանը ներկայանամ ձեռնունայն եւ ապշահար,
Երախտիքները անպատում փառքիդ բերեմ ես ինձ հետ ու քեզ յիշեցնեմ.
Քեզ, որ ո՛չ մոռացութեամբ տարուած ես նիրհում,
Ոչ էլ մինչեւ իսկ ակնթարթի չափ ընդմիջումներով` հեծեծանքներն ես անտեսում վշտի:
Վերցրո՛ւ ինձանից, աղաչում եմ քեզ, լուսաւոր խաչովդ` խեղդը յանցանքիս,
Հոգատարութեամբ տարակուսական տխրութիւնը իմ,
Փշանիւթ պսակով` բողբոջն իմ մեղքերի,
Գանակոծութեամբ` հարուածը մահիս,
Ապտակի յուշով` տանջանքն ամօթիս,
Թքի թշնամանքով` գարշութիւնս անգոսնելի,
Լեղու ճաշակմամբ` դառնութիւնը հոգուս:
 

Դ

 
Քոնն են այս բոլոր բարութիւնները անբովանդակելի,
Միակ Աստծոյ միածի՛ն Որդի,
Որոնց հետ եւ իմ չարութիւնները յիշատակելով,
Քո ամէնօրհնեալ անունն եմ կանչում բարձրաղաղակ` հոգեղէնների պաղատանքներով:
Մեղապարտութեամբ ամօթահարիս զղջման խոստովանութեան նայիր
Եւ սատակելու արժանի որդուս ողորմիր` անմահ մահով մեռնելու.
Որպէսզի բազում մեղքերիս չափով
Կրկնապատկուելով առաւելապէս` քո ողորմութի՜ւնդ աւետարանուի
Եւ հռչակուի վեհ ահաւոր հնչմամբ երկնքի մէջ միշտ եւ երկրի վրայ:
Եւ քեզ` Հօր եւ սուրբ Հոգու հետ` փա՜ռք յաւիտեանս. ամէն:
 

ԲԱՆ ԼԸ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՕՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ

Ա

 
Ինչպէս որ նախորդ գլուխներից մէկում գրութեան առայ
Մարմնական անդամների օրէնքի արգասիք համարուող
Մեղանչանքների այն խաւարային գլխաւոր ծնունդները,
Որոնք տիրեցին մահուան ժառանգորդիս, -
Այդպէս էլ եւ այժըմ, այստեղ, հետեւեալ խօսքերիս կարգին
Պիտի յիշատակեմ ես փոքր ի շատե,
Ինչպէս անսահման ծովի ջրերից մի կաթիլ առած`
Հոգեւոր կեանքի այն օրէնքները,
Որոնք լուսածնունդներին ազատագրում են
Յիսուս Քրիստոսով: