Читать книгу: «Вершы»

Тодар Кляшторны
ВЕРШЫ

«Белыя паляны, белыя гаі…»

 
Белыя паляны, белыя гаі…
Пчолы ледзяныя кружацца ў галлі,
Кружацца раямі, сыплюцца на дол,
Апушылі хвоек срэбраны прыпол.
А з-за лесу-гаю скача па лугах
Хтосьці незнаёмы ў ледзяных санях.
З сіняватых даляў, з сіняватай цьмы
Хтосьці напявае залатыя сны.
Хай галосяць ветры ў цемені начной,
Сядзем, дарагая, пасядзім з табой.
Раскажы мне шчыра, праўду раскажы, —
Хто ў чароўных вочах зоры патушыў?!
Хто замёў снягамі у душы вясну?
Сэрца хто параніў – вымеў цеплыню?!
Хто распяў з каханнем сэрца на крыжы,
Раскажы мне праўду, любая, скажы?!
І маўчаць пацёмкі… любая маўчыць....
Ледзянеюць словы, і душа баліць…
Белыя паляны, белыя гаі,
Пчолы ледзяныя кружацца ў галлі.
І мярцвеюць змрокі між сівых завей,
Прытуліся бліжай, сэрца абагрэй…
 

[1926]

Восень

I

 
Слаўны вечар… Пагода ліпнёвая,
А у садзе красуецца верасень…
Колькі яблыкаў восень ружовая,
Залацістая восень развесіла.
 

II

 
Блудзяць хмаркі – вандроўнікі дальнія,
Месяц косіць абмежкі ліловыя,
Загарэлі затоны крыштальныя,
Засмуцілася сінь вераснёвая.
 

III

 
Плачуць гусі – асеннія здраднікі,
Плачуць гусі, як сэрца дзяўчыны…
Заглядзеліся ў даль канаплянікі
Над бялявым вянком павучыння.
 

IV

 
Эх вы, сцежкі, – дарожанькі вузкія,
Эх ты, просінь, тыняная просінь…
Хоць прыгожа вясна беларуская, —
Прыгажэй беларуская восень.
 

V

 
Як прыгожы сады вераснёвыя…
Закахаўся я ў казачны верасень…
Колькі яблыкаў восень ружовая,
Беларуская восень развесіла.
 

[1928]

«Завечарылася бярозавая просінь…»

 
Завечарылася бярозавая просінь,
У далях вечар дым пераліваў.
А Млечны Шлях
На сіняватых плёсах
Заранкамі дарогу вышываў.
Мне марыцца:
Нібыта той дарогай
З адвечнасці вярнуліся гады…
Я не паэт,
А хлопчык басаногі, —
За рубяжамі свет і гарады.
Нібы з туманаў выплыла паданне
Пра гэта возера,
Як сведку дзіва-дзей;
Я ўспамінаю першае каханне
І першы хмель разбураных надзей.
З тае пары я шмат перамяніўся
(Цвітуць да часу ў жыце васількі),
О вечар, вечар,
Што завечарыўся,
Куды сплылі ружовыя вянкі?!
 

[1927]

«Задыміўся імжою сыр-бор…»

 
Задыміўся імжою сыр-бор,
Дробны дожджык – туман заімжыўся…
Мне прысніўся квяцісты прастор,
Мне наш край беларускі прысніўся.
Бачу сон:
Дзе у цемры вякоў
Смуткавалі рачныя затоны,
Зняты палкія душы з крыжоў,
І няма ні жальбы, ні праклёнаў.
І вось тут прыдняпроўскую Русь
Прадавала панам Кацярына,
Прамяняў селянін-беларус
Сашнікі і саху на машыну.
У вячэрнюю цемру і стынь
Не палае лучына у хаце,
Прамяняў беларус-селянін
Сінявую страху на палацы.
І пад новай жалезнай страхой,
Дзе спляліся світальныя цені,
Нарадзіўся Шэкспір і Талстой,
Заспяваў беларускі Ясенін…
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Мы ідзём не плятні апяваць,
Мы складаем паэмы машынам…
О краіна – азёрная гладзь,
О мая дарагая краіна…
 

1927