O znakomitych mężach czyli co pisarze wczesnochrześcijańscy pisali o pisarzach wczesnochrześcijański

Tytuł tego tomu może wydawać się dziwny. Z jednej strony termin „znakomity mąż”, z drugiej strony historia literatury chrześcijańskiej. Taka jednak jest treść książki: „znakomici mężowie”, jej bohaterowie, to głównie pisarze wczesnochrześcijańscy, tak jak ich widzieli inni pisarze wczesnochrześcijańscy Zachodu i Wschodu.

(fragment <i>Przedmowy</i>)

Specyficznym gatunkiem literatury patrystycznej są katalogi pisarzy zatytułowane <i>de viris illustribus</i> (o znakomitych mężach) lub podobnie. Przedstawiamy grupę tych pisarzy, którzy niejako mimochodem, spisali pierwsze podręczniki patrologii pisząc o „znakomitych mężach”, czyli głównie o pisarzach chrześcijańskich, czasami znanych osobiście lub z lektur dzieł, a czasami tylko z drugiej ręki, tak jak ich postrzegali. Korzystali oni, świadomie czy nieświadomie, z tradycji greckiej biografii perypatetyckiej poprzez łacińskiego pisarza Swetoniusza i w jakiś sposób także przez Cycerona, który w <i>Brutusie</i> zamieścił katalog sławnych oratorów. Takie biografie tworzyli perypatetycy, a potem wymienieni pisarze łacińscy, których – jak sam się chwali – naśladuje Hieronim, pierwszy autor <i>de viris</i> chrześcijańskich; jego zaś naśladują inni, a więc: Gennadiusz w V w. w Galii, Izydor z Sewilli i Ildefons z Toledo, obydwaj w wieku VII w Hiszpanii; ich z kolei naśladują z odpowiednimi, oczywiście, modyfikacjami, inni pisarze w średniowieczu, renesansie i czasach nowożytnych.

Od redakcji